تجربه «خانه مانا»؛ محلی اما با چشم‌انداز ملی

«انجمن خانه مانا»، در واقع، محصول تلاش‌های مستمر، ایثارگرانه، و بدون چشم‌داشت یک فعال اجتماعی شناخته شده است: خانم نسیم حسینی. این تلاش‌ها به سال‌ها قبل برمی‌گردد که خانم نسیم حسینی، به دلایل شغلی، در محله‌ «دهکده» شهر کردان کرج ساکن می‌شود؛ محله‌ای که به اصطالح «خارج ا زمحدوده» حساب می‌شود و شهرداری و سایر نهادای حاکمیتی مسئولیتی در قبال جمع‌آوری زباله و مدیریت سگ‌های ولگرد محله احساس نمی‌کنند. نتیجه؟ تلنبار شدن زباله‌ها در هر کوی و برزن، و تسخیر کوچه‌ها توسط سگ‌های ولگرد. چه باید کرد؟ برای پاسخ به همین سئوال است که خانم نسیم حسینی دامن همت به کمر می‌بندد.

پانزدهمین نشست انجمن خانه مانا. جمعه ۵ اردیبهشت، دفتر کادرها

از چپ: نسیم حسینی، آرزو پیکر، رویا افشار، وحید رازانی
در نشست الکترونیکی؛ شراره مامبگی، دنا رحیم‌پور و دکتر فرنود قمصری

تلاش‌های خانم نسیم حسینی برای مشارکت دادن مردم محله دهکده برای سامانی‌دهی به گرآوری زباله‌ها و سگ‌ها، می‌توانست دستمایه یک سریال دیدنی مثل «پرستار دهکده»‌ باشد. اما بخش دراماتیک ماجرا آنجاست که خانم نسیم حسینی به این نتیجه می‌رسد که لازم است یک ان‌جی‌او را به صورت رسمی به ثبت برساند تا شاید مقامات به خواست‌های مردم محله بیشتر توچه کنند. اما باید آرزو کرد که علاقمندان به تأسیس انواع جامعه/انجمن/سازمان، گذرشان به نهادهای حاکمیتی نیفتد. زیرا رهنمودهایی که آنان ارایه می‌کنند، متقاضیان تأسیس انواع جوامع را به درون چاهی می‌اندازد که بیرون آمدن از آن به ذهن کسی خطور نخواهد کرد.

خانم نسیم حسینی، بنیان‌گذار اولیه خانه مانا، در جریان جنبش زن، زندگی، آزادی. با آقای دکتر فرنود قمصری آشنا می‌شود و همراه ایشان و آقای دکتر غلامرضا باقری به دفتر کادرها می‌روند و ماجرای خانه مانا وارد مرحله جدیدی می‌شود: بنیان‌گذاری آن براساس قواعد دموکراسی.

نخستین نشست اجلاس بنیان‌گذاارن انجمن خانه مانا بر اساس قواعد دموکراسی، در یک روز جمعه برفی اسفند ماه ۱۴۰۲ در یکی از خانه‌های مستقر بر تپه‌های اطراف کردان برگزار شد و از آن زمان تا کنون، فقط یک چیز تداوم بقای انجمن خانه مانا را تضمین کرده است: عزم و پیگیری خستگی‌ناپذیر یک «دختر خوب»: خانم نسیم حسینی.

چشم‌انداز: تشکیل اتحادیه انجمن‌های توسعه‌پایدار محلات

در طول یک سال گذشته، خانه مانا دستاوردهای بسیار زیادی داشته است. اما به نظر می‌رسد، مهمترین این دستاوردها این است که هدف خود را از تمرکز بر یک محله در کران کرج، به «تشکیل اتحادیه انجمن‌های محلی‌ توسعه‌پایدار»‌ ارتقا داد.

در حال حاضر، انجمن خانه مانا می‌تواند از سراسر کشور عضو گیری کند. و هر عضوی، در صورت تمایل و آمادگی، تلاش خواهد کرد تجربه‌های سایر اعضای انجمن را در تأسیس انجمن‌های محلی توسعه‌پایدار، در محله خود پایلوت کند. به این ترتیب، برنامه استراتژیک انجمن خانه مانا، که در دست تأوین است، چیزی نیست جز کمک به تشکیل انجمن‌های محلی توسعه پایدار در تمام محلات یک منطقه، یک شهر و کل کشور.

تجربه‌ای محلی با چشم‌انداز ملی

علاوه بر استفاده از قواعد کتاب دستورنامه رابرت (قواعد دموکراسی) و مشاوره مربی قواعد دموکراسی، نخستین تجربه‌ محلی خانه مانا را که می‌تواند مورد توجه تمام انجمن‌های محلی دیگری که در شرف تأسیس هستند، قرار بگیرد،‌ خانم شراره مامبیگی آفرید.

همانطور که در مقدمه این نوشته خاطر نشان شد،‌ خانم شراره مامبیگی که مستول برگزاری نخستین کارگاه آموزشی انجمن خانه مانا برای ساکنان محله «دهکده» است،‌ با تک تک ساکنان هر کوچه‌ی محله صحبت کرده است تا هر خانه، یک نماینده معرفی کند تا نمایندگان تمام خانه‌های یک کوچه شورایی تشکیل دهند و از بین خود یک نفر را به عنوان نماینده کوچه برای شرکت در شورای محله معرفی کنند.

به این ترتیب، انجمن محلی، در سطح هر کوچه تأسیس شده است و گردهمایی نمایندگان هر کوچه در یک شورا، در واقع کنوانسیون (کانون) انجمن‌های هر کوچه است.

در پانزدهمین نشست انجمن خانه مانا که با حضور ۴ عضو در دفتر کادرها و سه عضو به صورت الکترونیکی به نصاب رسید،‌ خانم شراره مامبیگی، بعد از تشریح فعالیت خود، از سایر اعضای انجمن کمک خواست و قرار شد، برای جلوگیری از بروز تشتت آرا، و در صورت لزوم، مشاور پارلمانی انجمن، نشست‌های شورای محله را اداره کند تا در جریان برگزاری همین نشست‌ها، حاضران در نشست، به مرور و در عمل با قواعد دموکراسی آشنا شوند.

تجربه انجمن خانه مانا نشان می‌دهد که اگر در هر محله یک نفر مانند خانم شراره مامبیگی وجود داشته باشد، می‌تواند به مردم محله به خوبی سازمان بدهد، به شرطی که به دانش فنی مدیریت جلسات آشنا باشد تا این تجربه نوین، به خاطر بروز تنش‌های ناشی از اختلاف‌ نظرات، که امری بسیار طبیعی است، مثل سایر تجربه‌های اجتماعی شهید نشود.

انجمن خانه مانه به همین خاطر، ترجیح می‌دهد به آرامی توسعه یابد تا مهارت اداره مجامع تصمیم‌گیری به مرور در میان تمام اعضا نشت کند؛ امری که به سال‌ها تلاش نیاز خواهد داشت.