پرسش‌ها و پاسخ‌ها
پرسش‌ها و پاسخ‌ها
در پی انتشار گزارش تصویری از نخستین نشست بنیان‌گذاران انجمن اصلی که عصر روز چهارشنبه ۱۷ اردیبهشت ۱۴۰۴ در دفتر کادرها برگزار شد، آقای ابراهیم علیپور، با اشاره به شرح عکس آقای مهدی جمالی بحری: «دبیر سازمان موقت تأسیس انجمن اصلی»، از آقای داود حسین مترجم کتاب دستورنامه رابرت و مربی قواعد دموکراسی پرسیده است: سازمان موقت چیست و چه خصوصیاتی دارد.
از ابتدای راه‌اندازی این صفحه الکترونیکی، به عنوان رسانه رسمی «گروه حامیان تأسیس انجمن اصلی»، کم نبوده‌اند کسانی از میان اعضای این گروه که تمایل داشتند بین اعضای این گروه، گفتگو و تبادل نظر مجاز شود تا همه بتوانند آن چه را که مناسب می‌دانند در این صفحه بارگذاری کنند. اما، چنین رویه‌ای با قواعد ناظر بر مذاکره گروهی برای رسیدن به تصمیم مشترک مغایرت دارد. از همین رو، انتشار مطلب در این گروه مشروط به یک شرط بوده است: تمام مطالب به موضوع اصلی این گروه ارتباط داشته باشد و هدف از انتشار آن نیز تبادل نظر برای رسیدن به تصمیم مشترک نباشد؛ زیرا تصمیم‌گیری گروهی دموکراتیک قواعد پیچیده‌ی خاص خود را دارد که اتفاقاً هدف از تأسیس انجمن اصلی نیز تمرین گروهی همین قواعد در مجامع تصمیم‌گیری است که طبق قواعد مشخصی تشکیل می شوند.
با این همه، مدیریت این صفحه، همیشه از طرح موضوعات و پرسش‌های مربوط به تأسیس انجمن اصلی استقبال کرده و خواهد کرد.
به نظر می‌رسد، با طرح پرسش آقای ابراهیم علیپور در مورد «سازمان موقت»، روند گفتگو در باره تأسیس انجمن اصلی، البته به روش درست، آغاز شده باشد.
با این امید که دیگر اعضای علاقمند این گروه با طرح پرسش‌های مربوط به «انجمن اصلی» و «دستورنامه رابرت» (قواعد دموکراسی) به بسط و تعمیق روند این گفتگوی آموزنده مدد برسانند، در ادامه، پاسخ این پرسش تقدیم می‌شود.
لازم به یادآوری است که سابقه آشنایی آقای ابراهیم علیپور با دستورنامه رابرت به اواخر سال ۱۳۹۱ می‌رسد که مربی قواعد دموکراسی، کتاب دستورنامه رابرت را به کارشناسان ستاد اجرایی شورایاری‌های شورای اسلامی شهر تهران معرفی کرد و برخی از قواعد آن را آموزش داد. از آن زمان تا امروز، آقای علیپور یکی از حامیان جدی «جهش فرهنگی» بوده است.
اما پاسخ پرسش ایشان:
«سازمان موقت» چیست؟
بند ۳۲ از بخش ۵۳ کتاب دستورنامه رابرت (ویرایش دوازدهم، نشر اختران) در توضیح سازمان موقت این طور توضیح داده است:
اگر بیش از یک نشست برای رسید به هدف مشخص لازم باشد، یا اگر گروهی برای سازماندهی به یک انجمن سازمان یافته تلاش می‌كنند، ممکن است یک سازمان موقت برای ادامه بیش از یک نشست ضرورت یابد. در این صورت مسئولان انتخاب شده در نخستین نشست رئیس موقت یا منشی موقت می‌شوند- هرچند اصطلاح «موقت» در خطاب قرار دادن آنان مورد استفاده قرار نمی‌گیرد. اگر هدف گروه یک انجمن دائمی باشد، مسئولان موقت تا انتخاب مسئولان دائم به کار خود ادامه می‌دهند. اگر قواعد خاصی در نخستین نشست به تصویب نرسیده باشد، یک كمیته قواعد می‌تواند منصوب شود تا تعدادی قاعده را توصیه کند، و زمان و مکان برگزاری نشست‌ها، تعداد سخنرانان و زمان سخنرانی را (در صورتی كه قواعد كلی ارائه شده در ۴۳: ۸-۱۳ كکفی نباشد) تعیین ند، و یک كتاب قانون پارلمانی به عنوان مرجع پارلمانی مورد استفاده قرار بگیرد. اگر چنین قواعدی تاریخ‌هایی را تعیین كنند كه نشست‌ها در آن تاریخ‌ها برگزار شوند، هر نشست مثل یك اجلاس جداگانه (۸) در انجمن‌های عادی است، اما اگر زمان هر نشست آتی در نشست قبلی تعیین شود یا «طبق فراخوان رئیس» شكل بگیرد، كل مجموعه نشست‌ها یك اجلاس واحد را تشكیل می‌دهند.
اما همانطور که ملاحظه می‌شود، در این بند به چندین اصطلاح اشاره شده است که بدون آشنایی با آن‌ها ممکن است درک کامل نکات مطرح شده در این بند برای مبتدیان کمی دشوار باشد. به همین خاطر،. در ادامه به برخی از این اصطلاحات اشاره می‌شود تا در پایان تعریف روشنی از «سازمان موقت» به دست آید.
نشست توده ای
در کتاب دستورنامه رابرت، ۵ نوع مجمع تصمیم‌گیری معرفی شده است که برخی از قواعد دموکراسی در تمام آن‌ها کاربرد دارد. اما هر یک از این پنج نوع «مجمع تصمیم‌گیری» قواعد اختصاصی خودشان را هم دارند که در فصل‌های جداگانه کتاب، این قواعد اختصاصی نیز توضیح داده شده است. این مجامع عبارتند از : ۱. مجمع تصمیم‌گیری اعضای یک «جامعه/انجمن» (اسمبلی)، ۲. مجمع تصمیم‌گیری نمایندگان «جامعه/انجمن‌ها» (کنوانسیون)، ۳. انواع بوردها (هیئت‌های مدیره، هیئت‌های امنا و از این قبیل)، ۴. مجالس قانونگذاری، ۵. نشست‌های توده‌ای. (دستورنامه رابرت، انواع مجامع مشورتی؛ بخش یک، بند ۹ تا ۲۳)
در کتاب دستورنامه رابرت قواعد اختصاصی «مجالس قانونگذاری» تشریح نشده است.
وقتی کسانی بخواهند یک جامعه/انجمن سازمان‌یافته تأسیس کنند، ناگزیرند در مجمعی دور هم جمع شوند که هنوز قاعد ناظر بر خودشان را (یعنی اساسنامه خودشان)را تدوین نکرده‌اند. به این نوع نشستی که اعضای آن هنوز اساسنامه خود را تدوین نکرده‌اند، اما دور هم جمع شده‌اند تا به صورت گروهی و دموکراتیک تصمیم بگیرند و یک جامعه/انجمن سازمان‌یافته تأسیس کنند، «نشست توده‌ای»گفته می‌شود. فصل ۱۷ کتاب دستورنامه رابرت در سه بخش، قواعد اختصاصی ناظر بر نشست‌های توده‌ای را توضیح داده است. خلاصه‌اش این که اعضای حاضر در این نشست‌ها، «طبق قانون عام پارلمان» رفتار می‌کنند که طی تاریخ طولانی خودشان، آن قانون را از طریق آزمون و خطا خلق کرده‌اند. همین قواعد است که در دستورنامه رابرت تشریح شده است و برای کسانی که آن تاریخ را طی نکرده‌اند،ناشناخته مانده است.
نتیجه این که در یک نشست توده‌ای، فرض بر این است که اعضای حاضر در نشست توده‌ای، با قواعد عام دموکراسی آشنا هستند. اما برای آن که احیاناً دچار اختلاف برداشت از قانون عام دموکراسی نشوند، یک «مرجع پارلمانی» مثل کتاب دستورنامه رابرت را، در همان ابتدای کار انتخاب می‌کنند تا به عنوان آئین نامه کلی، طبق قواعد مندرج در آن رفتار کنند. اما آیا این قواعد برای مدیریت نشست‌های توده‌آی کافی است؟
برای تأسیس یک جامعه/انجمن سازمان‌یافته، معمولاً دو نشست کافی است: در نشست اول، حاضران در مورد مفاد اساسنامه یا قرارداد مشارکت خود گفتگو می‌کنند و به کمیته‌ای متشکل از افراد با تجربه مأموریت می‌دهند تا بر اساس نکات مطرح شده، پیش‌نویس اساسنامه را تدوین کرده و در اختیار تمام مدعوان قرار دهد.
در نشست دوم، افراد حاضر، پیش‌نویس اساسنامه را اصلاح کرده و با اکثریت آرای حاضران به تصویب می‌رسانند. فقط کسانی که با اساسنامه مصوب موافق باشند،آن را به عنوان یک قرارداد مشارکت امضا می‌کنند و در مجمع بنیان‌گذاران جمع می‌شوند و طبق اساسنامه مصوب، نخستین دوره مسئولان را انتخاب می‌کنند. با انتخاب نخستین دوره مسئولان انجمن، یک سازمان جدید متولد می‌شود و در صورت نیاز، نسبت به گرفتن شناسنامه برای وی اقدام می‌شود: یعنی در صورت نیاز نسبت به ثبت آن جامعه/انجمن اقدام می‌شود.
بعد از این توضیحات، به «سازمان موقت» می‌رسیم:
اگر اعضای یک نشست توده‌ای، به هر دلیل، نتوانند در یک یا دو نشست به هدف خود برسند، و مجبور شوند در چندین نشست متوالی شرکت کنند تا مثلا اساسنامه خود را تدوین کنند و یا قطعنامه مورد نیاز را به تصویب برسانند، در آن صورت، لازم است افرادی که در این روند مشارکت کرده‌اند، یک «سازمان موقت» انتخاب کنند. این سازمان موقت به حداقلی از قواعد نیاز خواهد داشت: ۱. مرجع پارلمانی خود را انتخاب کند(یعنی طبق قانون عام دموکراسی رفتار کنند که برای ایرانیان شناخته شده نبود و حالا به مرور معرفی می‌شود). ۲. مسئولان موقت خود را انتخاب کند (مدیر جلسه، دبیر، و احیانا خزانه‌دار)، و ۳، زمان و تاریخ نشست‌های خود را مشخص سازد: مثلاً الف) چهارشنبه هر هفته نشست‌ها برگزار خواهد شد، یا ب) در پایان هر نشست ، تاریخ و زمان نشست بعدی تعیین خواهد شد، پ) یا به دبیر مأموریت داده می‌شود که تاریخ نشست بعدی را مشخص و اعلام کند.
گفتنی است که هر یک از سه روش فوق برای تعیین زمان نشست بعدی،قواعد خاص خود را در پی خواهد داشت که تشریح آن‌ها در حوصله این نوشته مختصر نیست.
نکته مهم دیگر، تفاوت بین دو مفهم نشست و اجلاس است که بررسی تمایز این دو مفهوم نیز بماند برای بعد.
خلاصه این که، وقتی قرار است «انجمن اصلی» را تأسیس کنیم،از آنجا که قرار است هر نشست یک کارگاه برای تمرین قواعد دمکراسی هم باشد، تدوین و تصویب اساسنامه انجمن، حتماُ به بیش از یک یا دو نشست نیاز خواهد داشت. در این صورت، برای مدیریت یک مجموعه نشست‌های توده‌ای به حداقلی از قواعد نیاز خواهیم داشت تا به این روند سازمان داده شود. به این سازمان که برای مدیریت دوران تدوین اساسنامه شکل می گیرد، سازمان یا انجمن موقت گفته می‌شود.
در نخستین نشست بنیان‌گذاران انجمن اصلی که عصر روز چهارشنبه ۱۷ اردیبهشت ۱۴۰۴ در دفتر کادرها برگزار شد، ابتدا مرجع پارلمانی بنیان گذاران با اجماعی عمومی مشخص شد: ویرایش دوازدهم کتاب دستورنامه رابرت. سپس این قاعده به تصویب رسید که در جریان تدوین و تصویب اساسنامه، مدیر جلسه و مربی قواعد دموکراسی، تک تک قواعد مورد نیاز را معرفی کند و منطقی بودن آن‌ها را توضیح دهد و اگر کل اعضای حاضر با رعایت آن قاعده موافق بودند،طبق آن قاعده عمل شود، در غیر این صورت آن قاعده به دلخواه جمع اصلاح شود. در نخستین نشست بنیان‌گذاران انجمن اصلی، مدیر و دبیر موقت جلسه نیز انتخاب شدند.
در پایان این نشست نیز، نسبت به زمان و تاریخ برگزاری نشست بعدی تصمیم‌گیری شد. اما چون حاضران در آن نشست، فرق بین نشست و اجلاس را نمی‌دانستند، در نشست بعدی در این باره توضیح داده خواهد شد تا حاضران در نشست تصمیم بگیرند که آیا قرار است مجموعه نشست‌های آنان یک اجلاس باشد یا هر یک از نشست های آنان، یک اجلاس به حساب آید؟ این دو نوع با هم تفاوت‌هایی دارد که البته برای این سطح از به کارگیری قواعد دموکراسی، دانستن آن‌ها چندان مبرم نیست.
به رغم این توضیحات، یادآوری این نکته اهمیت دارد که تجربه نشان می دهد «آموزش» این قواعد نیز مثل آموزش قواعد زبان، یا قواعد بازی‌های دسته جمعی، هیچ کمکی به کسی نخواهد کرد. این قواعد، مثل قواعد بازی والیبال، به تمرین‌های گروهی مکرر نیاز دارد و نخستین کارکرد انجمن اصلی این است که فعالان اجتماعی متعهد، از وقت خود مایه بگذارند تا این بازی گروهی شکل بگیرد و تجربه‌های آن از طریق اعضای حاضر در این معرکه، به مرور در سراسر فرهنگ کشور نشت کند.
در مرحله بعد، قرا راست اعضای این انجمن نیروی اجتماعی لازم برای رفع بحران ساختاری را فراهم آورند که تازه پس از آشنایی عمیق با قانون عام پارلمانی، قادر به درک علل عمیق آن بحران خواهند شد.
به دلیل همین پیچیدگی‌هاست که نباید از همه انتظار داشت، این ماجرا را تاب آورند. با این همه، گمان مبر که این بیشه خالی است؛ حتماً که پر از پلنگان بیدار و با اراده است.
: خبر هاى كلى
: خبر هاى كلى
fa
اخبار ساخت جوامع طراز نوین
انجمن اصلی
?
سايت با اسپيپ درست شده است 3.0.17 + AHUNTSIC
