چه كساني لايق جمهوري هستند؟

12 مهر 1394

يكشنبه 4 اكتبر 2015 بوسيله‌ى گروه نويسندگان

روزنامه‌ي آمريكايي «نيويورك تايمز» در شماره‌ روز 24 مارس سال 1895 خود و به مناسبت انتشار ويرايش جديدي از كتاب دستورنامه رابرت [1] مقاله‌اي منتشر كرده و در آن به اين پرسش مي‌پردازد كه «چه كساني لايق جمهوري» هستند؟ اين مقاله در پاسخ به اين پرسش مي‌نويسد فقط كشوري لايق جمهوري است كه مردمش بتوانند نشست‌هاي شهري را به نحو مناسب برگزار كنند. نشست شهري به نشست‌هاي عمومي‌اي گفته مي‌شود كه ساكنان يك شهر در آن حضور مي‌يابند تا با اكثريت آراء در مورد نحوه‌ي مديريت شهري تصميم‌ گيري كنند. نويسنده‌ي مقاله با اشاره به اينكه تمام دانشگاهيان آمريكا قواعد قانون عرفي پارلماني را بلد هستند و در هر روستاي آمريكا دست كم يك پارلمانتارين مي‌توان يافت كه قواعد اداره‌ي نشست‌ها را مي‌داند، نتيجه مي‌گيرد كه مردم آمريكا شايستگي حكومت جمهوري را دارا هستند.

خاطر نشان مي‌شود اين مقاله كوتاه در ارديبهشت ماه 1391 به فارسي منتشر شد و در اختيار اعضاي نخستين كارگاه آموزش دستورنامه رابرت قرار گرفت. اما چون، به رغم كوتاهي، تصويري نسبتاً جامع از اثرات كتاب دستورنامه رابرت بر جامعه‌ي 120 سال پيش آمريكا ارايه مي‌دهد، در ادامه نقل مي‌شود. این مطلب در بخش انگلیسی این وب‌سایت نیز در اینجا کار شده است.

قانون پارلمان


تصوير مقاله نيويورك تايمز به مناسبت انتشار چاپ جديد دستورنامه رابرت: تاريخ نشر اين شماره روزنامه: 24 مارس 1895

مدت‌ها پيش كسي گفت فقط كشوري لايق جمهوري است كه مردمش بتوانند نشست‌هاي شهري را به نحو مناسب برگزار كنند. به شيوه‌ي استتناجي بايد به اين گزاره افزود كه در ايالات متحده ما مي‌دانيم چگونه نشست‌هاي شهري مناسب را برگزار كنيم و اين كار را طبق يك قاعده‌ انجام مي‌دهيم. البته وقتي مردم در نشست‌هاي شهري حضور مي‌يابند تا تعيين كنندكه شهرهايشان نسبت به موضوع‌هاي مورد علاقه‌ي آنان چه بايد بكنند، مواردي از بي‌نظمي بروز مي‌يابد، اما عموم مردم آمريكا در نشست‌هاي شهري به شيوه‌اي مناسب رفتار مي‌كنند واجازه مي‌دهند تا اكثريت حكومت كند.

خارچ از رسم آمريكايي برگزاري نشست‌هاي شهري، احترام نسبت به آنچه كه به عنوان «قانون پارلماني» شناخته مي‌شود، فوق العاده ارتقاء يافته است، و در هيچ كشور ديگري اين اندازه به مقررات برگزاري منظم نشست‌ها توجه نمي‌شود. غيرممكن است در اين كشور يك روستا را پيدا كنيد كه دست كم يك نفر در آن نباشد كه مردمش وي را به عنوان «پارلمانتارين» نشناسند.

دانشگاهيان همه پارلمانتارين هستند. به سختي يكي از آنان فارغ‌التحصيل مي‌شود در حاليكه نتواند به عنوان رئيس جلسه، يك كنوانسيون ملي سياسي يا حتي يك كنگره مجلس قانون‌گذاري را اداره كند. آنان مي‌آموزند كه در نشست‌هاي درسي و در مجامع مذاكراتي خود اخطار دستور بدهند، و اصلاحيه‌ها و جايگزين‌ها را پيشنهاد كنند. ماسون‌ها، آد فلوها [2]، شواليه‌هاي پتياس [3]، و صدها انجمن غيرعلني ديگر، و البته پسران مالت نيز، نشست‌هاي خود را طبق، به اصطلاح، روش پارلماني برگزار مي‌كنند. حتي زنان نيز دريافته‌اند كه لازم است قانون پارلماني را ياد بگيرند. عالي‌ترين نوع نشست آنان ديگر نشست محرمانه‌ي «انجمن ميسيونري كليسا» نيست، بلكه زنان اين روزها كنوانسيون‌هاي بزرگ برپا مي‌كنند و رئيسان اين كنوانسيون‌ها چكش‌ها را روي ميز مي‌كوبند، رسميت جلسه را اعلام مي‌كنند، و حتي حد نصاب را مي‌شمارند.

پس جاي تعجب ندارد، مردم پارلماني‌اي كه ما هستيم، ببينيم كه ويرايش جديد «دستورنامه رابرت»، كه اكنون به عنوان يك اثر استاندارد شناخته مي‌شود و از سوي بسياري از مردم به عنوان بهترين كتاب در نوع خودش براي استفاده در نشست‌هاي شهري، انجمن‌ها و انواع مجامع تصميم‌گيري شناخته شده است، چاپ شده باشد. ويرايش جديد در هزار نسخه به چاپ رسيده و به نسخه‌هايي كه پيش از اين منتشر شده افزوده مي‌شود و به تيراژ 173 هزار نسخه مي‌رسد. ويرايش جديد به طور كلي مشابه ويرايش قبلي است، اما، در جهت انطباق بيشتر با استفاده در كنگره و با اصول بنيادين قانون پارلماني، چند تغيير در آن داده شده است.

[1] Robert’s Rules of Order

[2] [Odd felows انجمن‌هاي بسيار بزرگ با اعضاء رنگارنگ

[3] Knights of pythias يك انجمن سري كه در 1864 در واشينكتن تأسيس شد و اكنون بيش از دو هزار شعبه و 50 هزار عضو دارد