كارگاه‌هاي آموزش دستورنامه رابرت (كادرها)

روزشمار رویدادهای انجمن اصلاحات ساختاری احزاب سیاسی

۲۱ مرداد ۱۴۰۲
شنبه 12 اوت 2023 بوسيله‌ى گروه نويسندگان

«انجمن اصلاح ساختاری احزاب سیاسی» (اساس) یک نمونه از انجمن‌هایی است که با مشارکت آن گروه از فعالان اجتماعی علاقمند، که کم و بیش با قانون عام پارلمانی و دستورنامه رابرت آشنا شده‌اند، تأسیس شده اند و هدفش این است که بر اساس تجربه‌هایی که از به کار گیری قانون عام پارلمانی کسب کرده‌ است و در پرتو علم حقوق پارلمانی که تا کنون فرا گرفته‌ است بکوشد تا مشکلات ساختاری احزاب سیاسی را که در فرهنگ جاری در ایران امروز تشکیل شده‌اند و فعالیت کرده‌اند یا می‌کنند، بررسی کند و راهکارها و راه‌حل‌هایی را برای آن دسته از این مشکلاتی که به نظر می‌رسد در پرتو علم حقوق پارلمانی رفع خواهند شد، به فعالان سیاسی/اجتماعی علاقمند تقدیم کند.

«راهنمای تأسیس حوزه‌های حزبی مستقل» یکی از نخستین جزوه‌هایی بود که کمیته‌ای هم برای نوشتن پیش‌نویس آن در انجمن اساس سازمان‌دهی شد و مباحث اولیه این کمیته نیز مکتوب و در سطح محود منتشر شد، اما با سر برآوردن خیزش تاریخی «زن، زندگی، آزادی» ادامه کار موقتاً متوقف شد.

«روزشمار رویدادهای» انجمن اصلاح ساختاری احزاب سیاسی (اساس) عنوان تجلیلی است که به مثابه یکی از مجموعه کتاب‌های «تجربه یک جهش فرهنگی» در دست نگارش است.

«تجربه یک جهش فرهنگی» عنوان کلی یک مجموعه متنوع از نوشته‌های گوناگون است که روند انکشاف تدریجی علم حقوق پارلمانی و گفتمان مبتی بر این علم را در ایران معاصر، تشریح و تبیین می‌کنند.

آن چه در ادامه می‌آید روزشمار روز شنبه ۲ مرداد ۱۴۰۰ «اساس» است که اعضای هسته اولیه گروه حامیان تأسیس انجمن اصلاح ساختاری احزاب سیاسی نخستین نشست خودشان برگزار کردند.

گفتنی است که مطالب این کتاب قرار است در چند بخش تدوین شود: بخش اسناد آن ۱۰۰ صفحه است که به ترتیب تاریخ مدون شده‌اند. بخش روزشمار آن، به همان ترتیبی که در نخستین نمونه آن مشاهده می‌شود، تاریخچه رویدادهای این انجمن را روایت خواهد کرد. تحلیل تحولات درونی افکار و عقاید اعضای انجمن در پرتو درک بهتر از علم حقوق پارلمانی و مشاهده‌ تحربه‌های به دست آمده در جریان تأسیس و اداره و بسط انجمن اساس، به عنوان یک تمرین، بخش‌های دیگر این نوشته را تشکیل خواهند داد. سایر اسناد و جزوات راهنمای «اساس» هم جداگانه در اختیار فعالان سیاسی پروفشنال گذاشته خواهد شد.

علاقمندان برای اطلاعات بیشتر در مورد مجموعه «تجربه یک جهش فرهنگی» و دریافت نسخه‌ی کاغذی یا الکترونی از کتاب‌هایی که تا کنون از این مجموعه منتشر شده است، با شماره ۸۸۹۱۱۰۱۷، دفتر کادرها تماس بگیرند.

و اما نخستین روزشمار رویدادهای انجمن اساس:

روز شمار رویدادها

انجمن اصلاح ساختاری احزاب سیاسی
(اساسی)

▪ شنبه ۲ مرداد ۱۴۰۰
نخستین نشست هسته اولیه گروه حامیان تأسیس انجمن «اصلاح ساختاری احزاب سیاسی» (اساس) با حضور آقایان دکتر مجتبی امیری، مهندس حامد سحابی، علیرضا هاشمی، سامان عصر‌پوران و داود حسین ساعت ۸ بعد از ظهر روز شنبه ۲ مرداد ۱۴۰۰ به صورت الکترونیکی دعوت به دستور شد.
نخستین تصمیم این گروه که با اجماع عمومی، یعنی بدون حتی یک رأی مخالف، به تصویب رسید، مهم‌ترین خصوصیت این گروه را نشان می‌دهد: این گروه، کتاب دستورنامه رابرت را به عنوان مرجع پارلمانی خود انتخاب کرد. معنای این اقدام این است که اعضای این گروه، در همان نخستین لحظه همکاری خود متعهد شدند در چارچوب قانون عام پارلمانی رفتار کنند که قواعد منطقی، عقلی و عادلانه ناظر بر فرایند پیچیده‌ی تصمیم‌گیری گروهی را بر اساس علم حقوق پارلمانی تبیین کرده است. این انتخاب، به مثابه اصلی‌ترین سرمایه اجتماعی این گروه، دست کم حاصل ده سال تجربه مشترک گروه بزرگی از فعالان اجتماعی پروفشنال طی سال‌های ۱۳۹۱ به بعد است که از طرق گوناگون کوشیده‌اند با قواعد مندرج در این کتاب آشنا شوند و آن‌ها را فرابگیرند و به صورت گروهی آن‌ها را تمرین کنند. تاریخچه آشنایی هر یک از اعضای این گروه با دستورنامه رابرت،‌ تصویر گوشه‌ای از تحولات اجتماعی معاصر ایران را به نمایش می‌گذارد که توجه به آن‌ها لازم و مفید است.
سابقه آشنایی دکتر مجتبی امیری با دستورنامه رابرت و علم حقوق پارلمانی به سال ۱۳۹۱ برمی‌گردد که نشست‌های کارگاه‌های هم‌اندیشی عرف پارلمانی با حضور وی و یازده نفر از فعالان اجتماعی آغاز شد. فعالیت اعضای حاضر در آن کارگاه، بعدها با عنوان «گروه حامیان تأسیس انجمن اصلی» ادامه یافت و نخستین جلد از مجموعه کتاب‌های در دست تألیف و انتشار «تجربه یک جهش فرهنگی» روزشمار فعالیت‌های همین گروه را مستندسازی کرده است. گفتنی است که آقای دکتر مصطفی معین، سبب آشنایی دکتر امیری با علم حقوق پارلمانی شد.
مهندس حامد سحابی عضو دیگر هسته اولیه گروه حامیان تأسیس انجمن «اساس» به توصیه دکتر محمد‌حسین بنی‌اسدی یکی از قدیم‌ترین اعضای نهضت آزادی ایران در کارگاه‌های هم‌اندیشی عرف پارلمانی شرکت کرد و با علم حقوق پارلمانی آشنا شد. ذکر این نکته هم لازم است که عامل آشنایی دکتر بنی‌اسدی با علم حقوق پارلمانی نیز دکتر معین بود.
سابقه آشنایی آقای علیرضا هاشمی یکی از بنیان‌گذاران سازمان معلمان ایران با علم حقوق پارلمانی نیز به سال ۱۳۹۱ برمی‌گردد. در آن سال، خانم طاهره نقی‌یی یکی دیگر از مؤسسان سازمان معلمان ایران، از طریق آقای عبدالفتاح سلطانی با علم حقوق پارلمانی و کارگاه‌های آموزش دستورنامه رابرت آشنا شد و با معرفی وی، آقای هاشمی و گروهی از اعضا و مسؤلان آن روز سازمان معلمان ایران در یک کارگاه ده روزه شرکت کردند و همکاری آنان با دفترکادرها ادامه یافت. آقای عبدالفتاح سلطانی هم در جریان تأسیس انجمنی با نام موقت «حمایت از جامعه مدنی» (حجم) در سال ۱۳۸۵ و بعد از روی کار آمدن محمود احمدی‌نژاد با دستورنامه رابرت آشنا شد و قرار بود یکی از اعضای هسته اولیه گروه حامیان تشکیل نخستین کارگاه آموزش دستورنامه رابرت باشد که سر از دانشگاه اوین درآورد و عمری را در حبس گذراند.
یکی از جوان‌ترین و در عین حال یکی از قدیمی‌ترین «کادرهای» جهش فرهنگی آقای سامان عصر‌پوران است و بیشتر کسانی که در کارگاه‌های آموزش دستورنامه رابرت شرکت کرده‌اند و در فرانید تأسیس انجمن اصلی مشارکت داشته‌اند و دارند، با نام وی آشنا هستند. وی مسؤلیت دبیری بیشتر انجمن‌هایی را بر عهده می‌گیرد که با هدف آموزشی راه‌اندازی می‌شوند و تلاش می‌کند مهارت‌های خود را به مرور به کسانی منتقل کند که مسؤلیت دبیری انجمن‌های تازه تأسیس را بر عهده خواهند گرفت.
سابقه آشنایی آقای عصرپوران با دستورنامه و علم حقوق پارلمانی به زمانی برمی‌گردد که اعضای «شورای احیای انجمن‌های اسلامی دانشگاه‌ها»، که در جریان مبارزات انتخاباتی حسن روحانی برای احراز سمت ریاست جمهوری شکل گرفت، در کارگاه آموزش دستورنامه رابرت شرکت کردند. هرچند آقای عصرپوران عضو انجمن اسلامی نبود، اما همراه با اعضای آن شورا، در تمام نشست‌های آن کارگاه شرکت کرد و از آن زمان تا امروز به صورت مستمر با بیشتر انجمن‌هایی که در دفتر کادرها و با هدف‌های آموزشی شکل گرفته‌اند همکاری کرده است؛ یک نمونه‌اش همین انجمن اساس.
درهمان نخستین نشست، آقایان داود حسین و سامان عصرپوران به عنوان مدیر و دبیر جلسه انتخاب شدند. وقتی قرار باشد مجمعی بر اساس قواعد دستورنامه – به مثابه آیین‌نامه عمومی داخلی – اداره شود، طبیعی است کسانی مسؤلیت مدیری و دبیری جلسه را بر عهده بگیرند که به این قواعد مسلط باشند. این هم یک خصوصیت دیگر جامعه/ انجمن‌های طراز نوین ایران.
با این همه،‌و طبق قواعد دستورنامه، مدیر جلسه، که در رقابت بین اعضا مجمع برای به تصویب رساندن پیشنهادهای مطلوب خودشان و جلوگیری از به تصویب رسیدن پیشنهادهای رقیب، که آن‌ها را نامطلوب می‌دانند، باید نقش داور را ایفا کند، وظیفه دارد ظاهر بی‌طرف خودش را حفظ کند. در نخستین نشست هسته اولیه گروه حامیان تأسیس انجمن اساس توافق شد که مدیر جلسه از حق خود به عنوان یک عضو برای دادن پیشنهاد و شرکت در مذاکره صرف نظر کند که یکی از قواعد ضروری برای حفظ ظاهر بی‌طرف مدیر جلسه است.
در همین جلسه روی این قاعده نیز توافق شد که تا وقتی تعداد اعضای هسته اولیه ۵ نفر هستند، طرح پیشنهادها در صحن نیازی به حمایت نداشته باشد. مخاطبان این نوشته که با دستورنامه آشنا هستند می‌دانند که برای حفاظت از حقوق جمع، یک قاعده پیش‌گزیده این است که فقط پیشنهادی در صحن مطرح شود که غیر از پیشنهاد دهنده، دست کم یک عضو دیگر مجمع با طرح و بررسی آن پیشنهاد موافق باشد. طبیعی است که این قاعده با توافق جمع و به نحوی که جمع بخواهد قابل اصلاح است.
مرور صورتجلسه نخستین نشست هسته اولیه گروه حامیان تأسیس انجمن اساس نشان می‌دهد که بعد از توافق بر سر نام گروه، مجمع با توافق آرا به «کمیته کل» قیام کرد تا هدف از تأسیس انجمن مورد نظر را بررسی کند.
«کمیته کل» یک مفهوم پارلمانی است که کارکرد حقوقی آن با «مجمع» متفاوت است. در حالی که در مجمع هر نوع مذاکره‌ای بدون طرح یک پیشنهاد مشخص برای رد یا تصویب آن ممنوع است، در کمیته کل، موضوع مورد نظر برای بررسی و یافتن راه حل مطرح می‌شود و اعضا در باره موضوع مطرح شده نظرات خودشان را، بدون محدویت در تعداد نطق و زمان مورد نیاز، بیان می‌کنند و در پایان گفتگو‌ها، قطعنامه‌ای که بر اساس این گفتگوها تهیه شده است، به مجمع ارایه می‌شود تا به تصویب برسد.
در نخستین نشست هسته اولیه آقای علیرضا هاشمی مأموریت می‌یابد تا بر اساس مباحثی که در کمیته کل مطرح می‌شود، پیش‌نویس بیانیه «هدف» از تأسیس انجمن را، در قالب یک قطعنامه تدوین کند و برای بررسی و تصویب به نشست بعدی هسته اولیه ارایه دهد.
در پایان این نشست و قبل از ختم جلسه، این پیشنهاد به تصویب می‌رسد که نشست‌های عادی گروه یک هفته درمیان ساعت ۲۰ روز‌های شنبه‌ها به صورت حضوری و الکترونیکی برگزار شود.
مرور طرز کار اعضای حاضر در نخستین نشست هسته اولیه گروه حامیان تأسیس انجمن اساس نشان می‌دهد که چطور این افراد طی بیش از یک دهه گذشته و به مرور و از طریق شرکت در کارگاه‌ها و نشست‌های مختلف آموزشی و تمرینی، کم و بیش با قواعد نسبتاَ پیچیده‌ی قانون عام پارلمانی آشنا شده‌اند و چطور به خاطر همین آشنایی، از چنبره مشکلات رویه‌ای که نخستین مانع تشکیل جامعه‌های طراز نوین است، رها شده‌اند. اما آیا صرف آشنایی با این قواعد، و حتی رفتار کردن در چارچوب این قواعد برای ساختن یک انجمن موفق کافی است؟ تجربه تأسیس انجمن «اساس» کوششی بود برای تأمل در این پرسش و یافتن پاسخ‌های عملی گوناگون برای آن، و تدوین و انتشار تجربه‌هایی که از بوته آزمون و خطا سربلند سر بلند کردند.


پذيرش | تماس | نقشه‌ى سايت | | آمار سايت | بازديد كنندگان : 835 / 640730

 پيگيرى فعاليت سايت fa   پيگيرى فعاليت سايت اخبار ساخت جامعه‌های طراز نوین   پيگيرى فعاليت سايت انجمن اصلاح ساختاری احزاب سیاسی (اساس)   ?

سايت با اسپيپ درست شده است 3.0.17 + AHUNTSIC

Creative Commons License