از حدود ۳۰ سال پیش برای انواع سازمانها و انجمنهای ایرانی نشریه منتشر کردهام و به اقتضای حرفهام، اصلیترین دغدغهام ناکارآمدی و ناکامی سازمانهای اجتماعی در ایران بوده است. یک دههی قبل (۲۰۰۷) و در جریان بررسی آئيننامههای سازمانهای مختلف، و برای نخستین بار، با دستورنامه رابرت آشنا شدم و از آن زمان به بعد، دغدغه اصلیام، آموزش این قواعد، فهم عوامل تاریخی پیدایش این قواعد در جامعه متمدن، و موانع تاریخی امتناع حکومت قانون در جماعتهای دیگر، و تلاش برای آموزش و ترویج این قواعد در ایران بوده است. فکر میکنم تجربههایی که در این زمینه کسب شده است، و محصول تلاقی تاریخی جهانیسازی با دهاتیانی است که با مهاجرت خود کلان شهر تهران را ساختهاند، ارزش آن را دارد که در اختیار مخاطب چهانی قرار بگیرد. به همین خاطر، سعی میشود طی یک سلسله یادداشتهای هفتگی که در این بخش منتشر خواهد شد، قسمتهایی از خاطراتم را به علاقمندان به حکومت قانون در سراسر جهان تقدیم کنم.
کارگاه آموزشی سه روزه «مدیریت کارآمد سازمانهای کارفرمایی» که با همکاری سازمان بینالمللی کار (س.ب.ک)، سازمان بینالمللی کارفرمایان (س.ب.کا) و کانون عالی انجمنهای صنفی کارفرمایی ایران (کعاصکا)، از شنبه تا دوشنبه - ۲۱ تا ۲۲ مرداد ۱۳۹۶- در تهران برگزار شد، یک فرصت عالی برای معرفی دستورنامه رابرت بود.
در حال حاضر بیش از ۲۰۰۰ تشکل کارفرمایی در سراسر ایران فعالیت دارند و کافی است کنوانسیون این انجمنها طبق قواعد دستورنامه رابرت اداره شود. در آن صورت نمایندگان حاضر در کنوانسیونهای کانون عالی انجمنهای صنفی کارفرمایی ایران، به مرور با این قواعد آشنا خواهند شد و آنها را در انجمنهای تحت مدیریت خود نیز محلیسازی خواهند کرد و به این ترتیب، طی چند سال میتوان این قواعد را در تشکلهای کارفرمایی سراسر ایران محلیسازی کرد.
علاوه بر این، تشکلهای کارفرمایی، از طریق گفتگوهای اجتماعی و سهجانبهگرایی با تشکلهای کارگری ارتباط مستمر دارند و میتوان امیدوار بود که این قواعد از این طریق در تشکلهای کارگری نیز نشت کند.
اما، تجربه حدود یک دههی مربی دستورنامه در محلیسازی این قواعد نشان میدهد که بر خلاف انتظار، رئیسان و اعضای هیأت مدیره تشکلهای کارفرمایی در برابر این قواعد مقاومت میکنند. چرا؟ و در این زمینه چه میتوان کرد؟ در یادداشت این هفته به این نکات اشاره خواهد شد.
در کارگاهی که صبح روزهای سهشنبه در دفتر کادرها برگزار میشود، مربی دستورنامه خصوصیات اصلی روستاها و شهرهای فلات ایران را تشریح کرد و با مقایسه وضعیت آنها با روستاها و شهرهای مستقر در اروپا، توضیح داد که چرا امکان پیدایش نظام سرمایهداری - آن طور که در انگلستان به وجود آمد - در ایران وجود نداشته است.
مربی دستورنامه معمولاً در کارگاههای دفتر کادرها توضیح میدهد که چطور امکان شکلگیری کلان شهر تهران به وجود آمد و چگونه شهرنشینی میلیونها دهاتی که طی دهههای اخیر تهران را ساختند - برای نخستین بار در تاریخ ایران- زمینه را برای شکلگیری حامعهها و انجمنهایی که اعضای آنها حق رأی برابر دارند فراهم ساخت و به مرور نیاز این انجمنها به قواعد اداره مجالس شورایی بیشتر و بیشتر خواهد شد.
عصر سهشنبه نیز یازدهمین نشست اجلاس تأسیسی شورای دانش آموختگان دانشکده سینما و تئاتر در دفتر کادرها برگزار شد. دستورکار این اجلاس، اصلاح و تصویب اساسنامه «انجمن دانش آموختگان دانشکده سینما و تأتر» و تأسیس انجمن بر اساس اساسنامه مصوب است.
مربی دستورنامه طی سالهای اخیر کارگاههای آموزشی متعددی برای دانشجویان ایران برگزار کرده است و اکنون میتوان ادعا کرد که بذر آگاهی از این قواعد در بیشتر دانشگاههای ایران پاشیده شده است. اما این نخستین بار است که ریاست یک دانشکده نیز در این کارگاهها شرکت میکند.
برگزاری نشستهای انجمن در دست تأسیس دانش آموختگان دانشکده سینما و تأتر با مدیریت مربی دستورنامه نشان داد که بهترین روش تجربه شده برای ترویج قواعد مجامع مشورتی در ایران امروز همین روش است. این تجربه، روشهای آموزش و ترویج این قواعد در ایران را به صورت بنیادین تغییر داد و در حال حاضر مربی دستورنامه میکوشد تا تجربههای این روش ترویج دستورنامه را توضیح دهد و مستند سازی کند، و از اینها مهمتر، مسؤلان انجمنها و سازمانهای موجود را قانع سازد که از همین روش برای محلیسازی این قواعد استفاده کنند.
یادداشتی که در ادامه تقدیم میشود، فقط به نخستین رویداد هفته گذشته خواهد پرداخت: