فهرست مطالب كتاب "دستورنامه رابرت"
ويرايش دهم كتاب رابرتز رولز آو اوردر [1] (دستورنامه رابرت) كه در سال ۲۰۰۰ و در ۸۰۰ صفحه در ايالات متحد آمريكا منتشر شده است، تمام قواعد و رويههاي پيش‌گزيده‌ي اداره‌ي انواع مجامع تصميم‌گيري و سازمان‌ها و انحمن‌هاي دموكراتيك را به صورت جامع و كامل تشريح كرده است. ريشه‌ي اين قواعد، به دولت‌‌شهر‌هاي يونان باستان مي‌رسد. سنت‌هاي دموكراسي يونان به روم منتقل شد و برخي از آن‌ها در دوران چهار صد ساله‌ي حكومت امپراتوري رم بر بريتانيا، با سنت‌هاي قبيله‌اي آنگلوساكسون‌ها در آميخت. اما بخش اصلي قانون عرفي پارلماني طي حدود هشتصد سال در پارلمان‌هاي انگلستان ساخته و پرداخته شد و از آنجا به مهاجر نشين‌هاي قاره‌ي جديد انتقال يافت.
به دليل حضور مهاجر نشينان غيرانگليسي تبار در ايالات متحد آمريكا و شكل‌گيري سنت‌هاي متفاوت پارلماني در ايالات مختلف آن كشور، مكتوب كردن و نشر اين قواعد در آمريكا ضرورت پيدا كرد. توماس جفرسو نخستين رئيس مجلس سنا و معاون رئيس جمهور ايالات متحد آمريكا نخستين نگارش اين قواعد را با عنوان راهنمای پراکتیس پارلمانی برای استفاده در سنای ایالات متحده براي استفاده در مجلس سناي آمريكا مكتوب كرد. بعدها، هنري مارتين رابرت براي نخستين بار روايتي از اين قواعد را براي استفاده در انواع جامعه/انجمن‌ها و مجامع تصميم‌گيري گردآوري و در سال ۱۸۷۶ منتشر ساخت. اين كتاب به همت همسر، عروس، پسر و نوه‌ي هنري مارتين رابرت به صورت مرتب مورد بازنگري قرار گرفته و ویرایش‌های جدید آن منتشر شده است و به همین خاطر، از سوي بيش از هشتاد درصدانجمن‌ها و سازمان‌هاي دموكراتيك در كشورهاي توسعه‌يافته، به عنوان «مرجع پارلماني» مورد استناد قرار مي‌گيرد و طبق قواعد آن اداره مي‌شوند. براي مطالعه بيشتر در اين زمينه‌ها به پيشگفتار اين كتاب دراينجا مراجعه فرماييد.
ويرايش دهم اين كتاب كه زير نظر هنري مارتين رابرت سوم و با همكاري گروهي از وكلاي پارلماني، تهیه و منتشر شده است، سال‌ها پيش (۱۳۸۵) به فارسي ترجمه شد و از طريق وب‌سايت‌هاي مختلف در اختيار علاقمندان قرار گرفت. قرار است متن کاغذی آن نیز به همت نشر اختران در آینده‌ی نزدیک منتشر شود.
گفتنی است که ویرایش‌های یازدهم و دوازدهم این کتاب نیز منتشر شده است که با ویرایش دهم آن تفاوت‌های بسیار جزئی دارد.
علاقمندان به متن کامل این کتاب می‌توانند با دفتر کارگاههای آموزش دستورنامه رابرت (دفتر کادرها) در تهران، با شماره تلفن۸۸۹۱۱۰۱۷ - ۰۲۱ تماس بگیرند. برگزاری انواع کارگاههای آموزشی نحوه‌ی اداره مجامع و جلسات تصمیم‌گیری بر اساس قواعد منطقی و عادلانه‌ای که در این کتاب تشریح شده است، و نیز، ارایه مشاوره در خصوص تدوین انواع اساسنامه‌ها و آئین‌نامه‌های جامعه/انجمن/سازمان‌ها نیز بخشی از خدماتی است که دفتر کادرها ارایه می‌دهد.
لازم به یادآوری است که از سوی مؤسسه رابرتز رولز آو اوردر، خلاصه‌ی ویرایش دهم کتاب دستورنامه، به صورت رسمی تهیه و منتشر شده است. ترجمه فارسی این کتاب خلاصه نیز اینجا دردسترس علاقمدان است.
فهرست مطالب ترجمه غيرنهايي ويرايش دهم دستورنامه رابرت در ادامه تقديم مي‌شود:
پيشگفتار اصول زيربنايي قانون پارلمان
I. مجامع مشورتي: انواع و قواعد آن
1. مجمع مشورتي ماهيت مجمع مشورتي، انواع مجامع مشورتي، قابليت كاربرد قواعد پارلماني اصلاح شده در كميته‌ها و هيأت‌هاي كوچك،
2. قواعد يك مجمع يا سازمان منشور شركت، اساسنامه، آئين‌نامه‌ها، دستورنامه، مقررات جاري،
II انجام كار در مجمع مشورتي
3. مقررات و رويههاي اساسي تركيب حداقلي يك مجمع مشورتي، الگوي رسميت، اعلام رسميت، نظم امور روش‌هاي طرح موضوع در مجمع نوبت گرفتن و دادن
4. رسيدگي به يك پيشنهاد چگونه يك پيشنهاد در برابر مجمع مطرح مي‌شود، بررسي يك پيشنهاد اصلي، گام‌هاي اساسي، تصويب يك پيشنهاد يا اقدام بدون پيشنهاد، با اجماع (يا توافق) عمومي رابطه‌ي ساير پيشنهادها با پيشنهاد اصلي
III. توصيف پيشنهادها در تمام دسته‌بندي‌ها
5. دسته‌بندي‌هاي اساسي؛ نظام اولويت‌بندي پيشنهادها دسته‌هاي پيشنهادها پيشنهادهاي ثانويه به مثابه يك مفهوم بنيادين
6. توصيف دسته‌ها و پيشنهادهاي جداگانه پيشنهاد اصلي پيشنهادهاي فرعي پيشنهادهاي فوريتي پيشنهادهاي ضمني پيشنهادهايي كه موضوعي را دوباره در برابر مجمع قرار مي‌دهند
7. خصوصيات توصيفي استاندارد پيشنهادها
IV. نشست و اجلاس
8. نشست، اجلاس، تنفس، ختم شرح اصطلاح‌ها ارتباط مفاهيم معناي اجلاس (دوره)
9. انواع ويژه‌ي نشست‌هاي كاري نشست عادي نشست خاص نشست تعويقي نشست سالانه اجلاس غيرعلني اجلاس عمومي
V. پيشنهاد اصلي
10. پيشنهاد اصلي تمايز بين پيشنهاد اصلي اوليه و پيشنهادهاي اصلي ضمني توصيف خصوصيات استاندارد قاب‌بندي پيشنهادهاي اصلي پيشنهادهاي اصلي كه در دستور نيستند برخورد با پيشنهادهاي اصلي اخطار قبلي پيشنهادها پيشنهاد براي تصويب و پيشنهاد براي تأييد
VI. پيشنهادهاي فرعي
11. تعويق نامشخص (كنار گذاشتن يك پيشنهاد اصلي بدون رأي مستقيم به آن) خصوصيات توصيفي استاندارد قواعد و توضيح‌هاي بيشتر شكل و نمونه
12. اصلاح خصوصيات توصيفي استاندارد قواعد توضيح بيشتر (همراه با شكل‌ها) پركردن جاي خالي‌ها
13. ارجاع يا احاله خصوصيات توصيفي استاندارد قواعد و توضيح بيشتر شكل و نمونه
14. تعويق مشخص خصوصيات توصيفي استاندارد قواعد و توضيح بيشتر شكل و نمونه
15. كميت مذاكره خصوصيات توصيفي استاندارد قواعد و توضيح بيشتر شكل و نمونه
16. كفايت مذاكره (بي‌درنگ به مذاكره و طرح پيشنهادهاي فرعي به جز پيشنهاد رويميزگذاري خاتمه مي‌دهد) خصوصيات توصيفي استاندارد قواعد و توضيح بيشتر شكل و نمونه
17. رويميزگذاري (كنار گذاشتن كار در دست بررسي براي انجام فوري كاري ديگر) خصوصيات توصيفي استاندارد قواعد و توضيح بيشتر شكل و نمونه
VII. پيشنهادهاي فوريتي
18. اخطار دستور روز (تقاضا براي انجام كارها طبق دستور) خصوصيات توصيفي استاندارد قواعد و توضيح بيشتر شكل و نمونه
19. طرح تقاضاي فوريتي خصوصيات توصيفي استاندارد قواعد و توضيح بيشتر شكل و نمونه
20. تنفس خصوصيات توصيفي استاندارد قواعد و توضيح بيشتر شكل و نمونه
21. ختم جلسه خصوصيات توصيفي استاندارد قواعد و توضيح بيشتر شكل و نمونه
22.تعیین زمان نشست تعویقی خصوصيات توصيفي استاندارد قواعد و توضيح بيشتر شكل و نمونه
VIII. پيشنهادهاي ضمني
23. اخطار دستور خصوصيات توصيفي استاندارد قواعد و توضيح بيشتر شكل و نمونه
24. فرجام خصوصيات توصيفي استاندارد قواعد و توضيح بيشتر شكل و نمونه
25. تعليق قواعد خصوصيات توصيفي استاندارد قواعد و توضيح بيشتر شكل و نمونه
26. مخالفت با بررسي موضوع خصوصيات توصيفي استاندارد قواعد و توضيح بيشتر شكل و نمونه
27. تفكيك موضوع خصوصيات توصيفي استاندارد قواعد و توضيح بيشتر شكل و نمونه
28. بررسي بند بند خصوصيات توصيفي استاندارد قواعد و توضيح بيشتر شكل و نمونه
29. تشكيك آرا خصوصيات توصيفي استاندارد قواعد و توضيح بيشتر شكل و نمونه
30. پيشنهادهاي مربوط به روش اخذ رأي خصوصيات توصيفي استاندارد قواعد و توضيح بيشتر شكل و نمونه
31. پيشنهادهاي مربوط به معرفي نامزدها خصوصيات توصيفي استاندارد قواعد و توضيح بيشتر شكل و نمونه
32. تقاضاي معذوريت از وظيفه خصوصيات توصيفي استاندارد قواعد و توضيح بيشتر شكل و نمونه
33. سؤال‌ها و تقاضا‌ها خصوصيات توصيفي استاندارد قواعد و توضيح بيشتر (همراه با شكل‌ها)
الف. سؤال‌هاي پارلماني ب. تقاضاي توضيح پ. تقاضاي مجوز پس‌گيري پيشنهاد ث. تقاضاي قرائت مطبوعه ج. تقاضا‌هاي فوريتي ديگر
IX. پيشنهادهايي كه يك موضوع را براي بار دوم در برابر مجمع قرار مي‌دهند
34. روي ميز برداري خصوصيات توصيفي استاندارد قواعد و توضيح بيشتر شكل و نمونه
35. ابطال؛ اصلاح مصوبه‌ي قبلي خصوصيات توصيفي استاندارد قواعد و توضيح بيشتر شكل و نمونه
36. خلع يد كميته خصوصيات توصيفي استاندارد قواعد و توضيح بيشتر شكل و نمونه
37. تجديد‌نظر خصوصيات توصيفي استاندارد قواعد و توضيح بيشتر شكل و نمونه
X. نوسازي پيشنهادها؛ پيشنهادهاي تأخيري و نامناسب
38. نوسازي پيشنهادها خصوصيات توصيفي استاندارد قواعد و توضيح بيشتر شكل و نمونه
39. پيشنهادهاي تأخيري و نامناسب خصوصيات توصيفي استاندارد قواعد و توضيح بيشتر شكل و نمونه
XI. نصاب؛ دستوركار و مفاهيم مربوط به آن
40. نصاب قواعد مربوط به نصاب شيوه‌ي اجراي الزام‌هاي نصاب جلب به مجمع
41. دستوركار؛ دستورات روز؛ آجندا يا برنامه دستوركار معمولي در انجمن‌هاي عادي به دست‌گيري كارها خارچ از دستور مناسب دستورات روز اجندا يا برنامه
XII. تخصیص صحن، مذاكره
42. قواعد ناظر بر تخصیص صحن تأييد يك عضو تخصیص صحن وقتي بيش از يك نفر کسب صحن کرده باشد قطع سخن عضوي كه صحن دارد
43. قواعد ناظر بر مذاكره خلاصه‌ي قواعد لازم براي مذاكره تعداد و مدت نطق‌ها تعديل زمان‌هاي كلي مذاكره نزاكت در مذاكره قاعده‌ي مخالف شركت رئيس در مذاكره دلايل توجيه بحث مجمل خارج از مذاكره اصول ناظر بر پيشنهادهاي قابل‌مذاكره
XIII. اخذ رأي
44. مباني تعيين نتيجه‌ي اخذ رأی رأي اكثريت؛ الزام اصلي دو-سوم آرا توجيه‌هاي مباني اخذ تصميم تكثر آرا (اكثريت نسبي) آرا و مواردي كه رأي رئيس بر نتيجه اثر دارد
45. رويه‌ي اخذ رأي حقوق و الزام‌هاي اخذرأي روش‌هاي منظم اخذرأي براي پيشنهادها ساير روش‌هاي اخذرأي
XIV. معرفي نامزدها و انتخاب‌ها
46. معرفي نامزدها و انتخاب‌ها معرفي‌نامزدها انتخاب‌ها
XV. مسئولان؛ صورتجلسه و گزارش مسئولان
47. . مسئولان اصول ناظر بر احراز سمت مسئولان انتخابي مسئولان انتصابي يا مشاوران
48. صورتجلسه و گزارش مسئولان صورتجلسه گزارش مسئولان
XVI. هيأتها و كميته‌ها
49. هيأتها هيأت اجرايي در انجمن‌هاي سازمان يافته اعضای هيأت به اعتبار سمت مسئولان هيأتها تشكيلات زيرمجموعه‌ي هيأت گردش كار در هيأتها
50. كميته‌ها تشكيل كميته گردش كار در كميته‌ها
51. گزارش هيأتها و كمیته‌ها نكات كلي در مورد گزارش‌هاي هيأت و كميته گزارش‌هاي هيأت گزارش‌ها كميته
52. كميتهي كل و شكل‌هاي جايگزين آن كميتهي كل شبه كميتهي كل (بررسي در وضعيت شبيه كميتهي كل) بررسي غيررسمي كمك به متبلور شدن يك نظر
XVI. نشست‌هاي تودهاي، سازماندهي به انجمن دائمي
53 . نشست‌هاي تودهاي خصوصيات متمايز نشست تودهاي سازماندهي به يك نشست تودهاي انجام كارهاي تعيين شده در فراخوان ختم نشست مجموعه‌اي از نشست‌هاي تودهاي، انجمن موقت
54. سازماندهي به انجمن دائمي نخستين نشست سازماني كار كمتيه‌ي آئين‌نامه دومين نشست سازماني
55. ادغام، وحدت و انحلال انجمن‌ها اتحاد انجمن‌ها انحلال انجمن
XVIII. آئين‌نامه
56. محتوا و تركيب آئين‌نامه ماهيت و اهميت آئين‌نامه كميتهي تدوين آئين‌نامه محتواي مواد آئين‌نامه آئين‌نامه‌ي نمونه بعضي از اصول تفسير
57. اصلاح آئين‌نامه صدور اطلاعيه‌ي اصلاحات زماني كه اصلاحات آئين‌نامه اجرايي مي‌شود عنوان‌ها، سرفصل‌ها، و مواد و شماره‌ي بخش‌ها
XIX. كنوانسيون‌ها
58. كنوانسيون نمايندگان مقررات اساسي در آئين‌نامه‌ها اعضای كنوانسيون و جانشين‌ها كاكس (پیش نشست)
59. سازماندهي به كنوانسيون يك انجمن مستقر تدارك اوليه خدمات پارلمانتارين رويه‌ي سازماندهي رسمي در كنوانسيون كميتهي اعتبارنامه‌ها كميتهي مقررات جاري كميتهي برنامه كميتهي ترتيبات كنوانسيون كميتهي قطعنامه‌ها
60. كنوانسيون‌هاي يك انجمن‌غيردائمي
XX. رويههاي انضباطی
61. رويههاي انضباطی خلاف‌هايي كه در يك نشست رخ مي‌دهد خلاف‌هاي بيرون از نشست؛ محاكمه‌ها جبران‌هاي سوء رفتار يا قصور در انجام وظيفه
نمودارها، جدول‌ها
خصوصيات توصيفي استاندارد پيشنهادهاي پارلماني خصوصيات توصيفي استاندارد پيشنهادهاي پارلماني : نظام رتبه‌بندي پيشنهادها و كاربرد آن‌ها
[1] Robert’s Rules of Order
گروه نويسندگان
مقاله‌هاى اين نويسنده
: خبر هاى كلى
: خبر هاى كلى
fa
دستورنامه رابرت - ويرايش دهم
?
سايت با اسپيپ درست شده است 3.0.17 + AHUNTSIC
