پذيرش > دستورنامه رابرت در ایران
دستورنامه رابرت در ایران؛ قسمت اول
کارگاه آموزشی سه روزه «مدیریت کارآمد سازمانهای کارفرمایی» که با همکاری سازمان بینالمللی کار (س.ب.ک)، سازمان بینالمللی کارفرمایان (س.ب.کا) و کانون عالی انجمنهای صنفی کارفرمایی ایران (کعاصکا)، از شنبه تا دوشنبه - ۲۱ تا ۲۲ مرداد ۱۳۹۶- در تهران برگزار شد، یک فرصت عالی برای معرفی دستورنامه رابرت بود.
در حال حاضر بیش از ۲۰۰۰ تشکل کارفرمایی در سراسر ایران فعالیت دارند و کافی است کنوانسیون این انجمنها طبق قواعد دستورنامه رابرت اداره شود. در آن صورت نمایندگان حاضر در کنوانسیونهای کانون عالی انجمنهای صنفی کارفرمایی ایران، به مرور با این قواعد آشنا خواهند شد و آنها را در انجمنهای تحت مدیریت خود نیز محلیسازی خواهند کرد و به این ترتیب، طی چند سال میتوان این قواعد را در تشکلهای کارفرمایی سراسر ایران محلیسازی کرد.
علاوه بر این، تشکلهای کارفرمایی، از طریق گفتگوهای اجتماعی و سهجانبهگرایی با تشکلهای کارگری ارتباط مستمر دارند و میتوان امیدوار بود که این قواعد از این طریق در تشکلهای کارگری نیز نشت کند.
اما، تجربه حدود یک دههی مربی دستورنامه در محلیسازی این قواعد نشان میدهد که بر خلاف انتظار، رئیسان و اعضای هیأت مدیره تشکلهای کارفرمایی در برابر این قواعد مقاومت میکنند. چرا؟ و در این زمینه چه میتوان کرد؟ در یادداشت این هفته به این نکات اشاره خواهد شد.
در کارگاهی که صبح روزهای سهشنبه در دفتر کادرها برگزار میشود، مربی دستورنامه خصوصیات اصلی روستاها و شهرهای فلات ایران را تشریح کرد و با مقایسه وضعیت آنها با روستاها و شهرهای مستقر در اروپا، توضیح داد که چرا امکان پیدایش نظام سرمایهداری - آن طور که در انگلستان به وجود آمد - در ایران وجود نداشته است.
مربی دستورنامه معمولاً در کارگاههای دفتر کادرها توضیح میدهد که چطور امکان شکلگیری کلان شهر تهران به وجود آمد و چگونه شهرنشینی میلیونها دهاتی که طی دهههای اخیر تهران را ساختند - برای نخستین بار در تاریخ ایران- زمینه را برای شکلگیری حامعهها و انجمنهایی که اعضای آنها حق رأی برابر دارند فراهم ساخت و به مرور نیاز این انجمنها به قواعد اداره مجالس شورایی بیشتر و بیشتر خواهد شد.
عصر سهشنبه نیز یازدهمین نشست اجلاس تأسیسی شورای دانش آموختگان دانشکده سینما و تئاتر در دفتر کادرها برگزار شد. دستورکار این اجلاس، اصلاح و تصویب اساسنامه «انجمن دانش آموختگان دانشکده سینما و تأتر» و تأسیس انجمن بر اساس اساسنامه مصوب است.
مربی دستورنامه طی سالهای اخیر کارگاههای آموزشی متعددی برای دانشجویان ایران برگزار کرده است و اکنون میتوان ادعا کرد که بذر آگاهی از این قواعد در بیشتر دانشگاههای ایران پاشیده شده است. اما این نخستین بار است که ریاست یک دانشکده نیز در این کارگاهها شرکت میکند.
برگزاری نشستهای انجمن در دست تأسیس دانش آموختگان دانشکده سینما و تأتر با مدیریت مربی دستورنامه نشان داد که بهترین روش تجربه شده برای ترویج قواعد مجامع مشورتی در ایران امروز همین روش است. این تجربه، روشهای آموزش و ترویج این قواعد در ایران را به صورت بنیادین تغییر داد و در حال حاضر مربی دستورنامه میکوشد تا تجربههای این روش ترویج دستورنامه را توضیح دهد و مستند سازی کند، و از اینها مهمتر، مسؤلان انجمنها و سازمانهای موجود را قانع سازد که از همین روش برای محلیسازی این قواعد استفاده کنند.
یادداشتی که در ادامه تقدیم میشود، فقط به نخستین رویداد هفته گذشته خواهد پرداخت:
قسمت اول
موضوع کارگاه آموزشی «مدیریت کارآمد سازمانهای کارفرمایی»، که با همکاری سازمان بینالمللی کار(س.ب.ک)، سازمان بینالمللی کارفرمایان (س.ب.کا) و کانون عالی انجمنهای صنفی کارفرمایی ایران (کعاصکا) اوایل این هفته در تهران برگزار شد، مورد استقبال تشکلهای کارفرمایی قرار گرفت، اما برای مربی دستورنامه تازگی نداشت.
سازمان بینالمللی کار در سال ۲۰۰۵، چهار جلد کتاب راهنما تحت عنوان «سازمانهای کارفرمایی کارآمد» منتشر کرده است. نخستین کتاب از این مجموعه به «حکمرانی» در تشکلهای کارفرمایی پرداخته است. موضوع دومین کتاب «استراتژی» است. سومین کتاب روشهای «طرفداری» از منافع کارفرمایان را بررسی کرده است. «درآمدسازی» در سازمانهای کارفرمایی نیز موضوع آخرین جلد این مجموعه است. مربی دستورنامه، که از ۱۳ سال پیش به عنوان سردبیر نشریه «پیام کارفرمایان» با کعاصکا همکاری داشته است، قسمتهای مهم این کتابها را ترجمه و در نشریه کاغذی و الکترونیکی «پیام کارفرمایان» منتشر کرده است. طبق برنامه پیشبینی شده،قرار بود کم و بیش همان مطالب در این کارگاه مطرح و بررسی شود.
با این هممه، مربی دستورنامه به دلایل مختلف میبایست در این کارگاه سه روزه شرکت میکرد و یکی از آن دلایل، که به این نوشته مربوط میشود، استفاده از این فرصت برای معرفی کتاب «دستورنامه رابرت» به تشکلهای کارفرمایی ایرانی بود. و از آنجا که خانم لیندا کرومجانگ دبیرکل س.ب.کا هم در این کارگاه حضور داشت و چند برنامه مهم ارایه میداد، شاید میشد با کمک وی و با همکاری سازمان بینالمللی کارفرمایان و سازمان بینالمللی کار، و کانون عالی انجمنهای صنفی کارفرمایی ایران، این قواعد را به تشکلهای کارفرمایی کشورهای خاورمیانه، روسیه و کشورهای آسیای مرکزی هم آموزش داد. اما آیا فرصت معرفی این کتاب در این کارگاه فراهم میشد؟ و آیا دبیرکل سازمان بینالمللی کارفرمایان از این پیشنهاد استقبال میکرد؟
سابقه ماجرا
از نخستین روزهایی که مربی دستورنامه ترجمه کتاب «دستورنامه رابرت» را شروع کرد، مطالب ترجمه شده را در اختیار آقای مهندس محمد عطاردیان دبیرکل وقت کانون عالی انجمنهای صنفی کارفرمایی ایران قرار میداد. چرا که انتظار میرفت نخستین تشکل ایرانی که با این قواعد آشنا میشد همین کانون عالی باشد که بیش از ۲۰۰۰ انجمن کارفرمایی از سراسر ایران عضو آن هستند.
میزبان نخستین کارگاه آموزش دستورنامه رابرت هم که روز یکشنبه ۱۷ اردیبهشت ۱۳۹۱ در انجمن شرکتهای ساختمانی در تهران برگزار شد آقای محمد عطاردیان بود. در آن کارگاه بیش از ده نفر از شخصیتهای ملی ایران حضور مییافتند و قرار بود که بعد از آشنایی با قواعد دستورنامه رابرت، و بر اساس همان قواعد، نخستین انجمن ایرانی برای ترویج دستورنامه رابرت را در ایران تأسیس کنند. نشستهای آن کارگاه هر دو هفته یک بار برگزار میشد و تا ۶۰ جلسه نیز ادامه داشت. و نتیجه آن کارگاه، گرچه یک شکست کامل بود، اما بهترین فرصت را برای مربی دستورنامه رابرت فراهم آورد تا قواعد قانون عرفی پارلمانی را - که در کتاب دستورنامه رابرت تشریح شده است - بهتر درک کند و به مرور به این قواعد مسلط شود.
در طول پنج سال گذشته، کارگاههای زیادی برای آموزش دستورنامه رابرت در ایران برگزار شده است و هر کدام از این کارگاهها، مثل یک آزمایشگاه برای «تحقیق و توسعه» روشهای محلیسازی این قواعد در ایران عمل کردهاند.
میتوان گفت نتایج تمام آن تلاشها تا امروز به اینجا ختم میشود که یکی از بهترین روشهای محلی سازی رویهی پارلمانی در کشورهایی که با این رویه و قواعد آشنا نیستند، این است که یک پارلمانتارین پروفشنال که با وضعیت آشوب/استبداد حاکم در سازمانهای اجتماعی کشورهای استبدادی نیز کاملاً آشنا باشد، مدیریت جلسات مجامع تصمیمگیری را بر عهده بگیرد تا اعضای حاضر در مجمع، در جریان عمل و به تدریج با این قواعد آشنا شوند.
موفقیت چشمگیر در برگزاری نشستهای اجلاس تأسیسی انجمن دانش آموختگان دانشکده سینما و تأتر طبق همین روش، گواهی است بر این مدعا. به همین دلیل، مربی دستورنامه، در جریان کارگاه آموزشی «مدیریت کارآمد سازمانهای کارفرمایی» دنبال فرصت مناسبی میگشت تا همین تجربه مهم را برای حاضران توضیح دهد و آنان را تشویق کند تا مجامع خودشان را با کمک مربی دستورنامه برگزار کنند. خوشبختانه، این فرصت هنگام بحث در مورد اساسنامهی سازمانهای کارفرمایی فراهم شد.
تفاوتهای دستورنامه با اساسنامه/آئیننامه
در کشورهای استبدادی، تشکیل انجمن مستلزم کسب اجازه از حاکمیت است و اگر حکومت اجازه تأسیس انجمن را بدهد، معمولاً یک اساسنامه تیپ در اختیار متقاضیان تأسیس انجمن میگذارد تا جاهای خالی آن را متناسب با خصوصیات انجمن خاص خود پر کنند.
در چنین کشورهایی، اساسنامه، معمولاً یک سند اجباری و یک مانع دست و پا گیر تلقی میشود که برای گرفتن مجوز تأسیس انجمن باید آن را امضا کرد و به حکومت داد. بعد از این مرحله، مؤسسان و اعضای انجمن، اساسنامه را کنار میاندازند و طبق روش سنتی خودشان انجمن را اداره میکنند.
روش سنتی اداره مجامع کوچک تصمیمگیری در این کشورها معمولاً روش ریش سفیدی و کدخدامنشی است که برای جمعیتهای بسیار کوچک روستایی و چوپانی مناسب بودهاند.
اما در شهرهای بزرگ و مدرن، به مرور که انجمن گسترش مییابد و تعداد اعضای مجامع مشورتی از حدود ده نفر بیشتر میشود، روش سنتی اداره جلسه دیگر پاسخ نمیدهند. اختلاف نظرها و تضادها، که در هر فعالیت جمعی طبیعی و بسیار مفید و ضروری هم هستند، به جای آنکه در فضای احترام و اعتماد متقابل به ارتقای خرد جمعی و تقویت همبستگی بیانجامند، به بی اعتمادی و بی احترامی دامن میزنند و سرانجام انجمن را فلح میکنند.
در دنیای متمدن و برای برخورد با مشکلاتی از این دست، به مرور و در طول تاریخ و از طریق آزمون و خطا و بدون طرح و قصد قبلی، مجموعهای از قواعد و مراسم خلق شد که به عنوان «رویه پارلمانی» شناخته میشود. بخش اول کتاب «خلاصه دستورنامه رابرت، ویرایش دهم» در این مورد توضیح داده است که «بخش کوچکی از رویه به یونان کلاسیک برمیگردد. اما محتوای اساسی آن عمدتاً طی قرنها آزمون و خطا در پارلمان انگلیس شکل گرفت، و عنوان رویه پارلمانی از همان جا میآید».
اما همانطور که بخش اصلی و عمدهی کوه یخ زیر آب از نظر پنهان میماند، بخش اصلی و عمدهی قواعد رویه پارلمانی نیز با چشم دیده نمیشوند. در نتیجه، کشورهایی که مثل هند در دوران استعمار، تجربه مستقیم و شهودی از رویه پارلمانی انگلوساکسونی کسب نکرده باشند، با این قواعد نسبتاً پیچیده آشنا نیستند. و بازی پارلمانی در این کشورها شبیه بازی شطرنج بازانی است که با قواعد ناظر بر حرکت مهرههای شطرنج آشنا نباشند.
خوشبختانه، «رویه پارلمانی»، بنا به ضرورت، در ایالات متحده آمریکا مکتوب شد و کتابهای متعدد روایتهای متنوعی از «قانون عام پارلمانی» را منتشر کردند. دستورنامه رابرت، که ویرایش اول آن ۱۸۷۶ و ویرایش یازدهم آن ۲۰۱۱ منتشر شده است، هم آن قواعد را و هم - حتیالمقدور - مبانی عقلی آنها را با دقت و با جزئیات تشریح کره است.
میگویند احتیاج پدر اکتشاف و اختراع است. مترجم فارسی کتاب دستورنامه رابرت در جریان سه دهه فعالیت پروفشنال برای انتشار مجلات انواع انجمنها و کانونهای فعال در ایران دریافت که چه بسا علت ناکارآمدی سازمانهای مدنی و امتناع حکومت قانون در کشورهای استبدادی ناتوانی مردم آنها در مدیریت اختلاف نظرهای خودشان در احزاب، سازمانها و انجمنهای مدنی بزرگ باشد.
وجود اینترنت، آشنایی به زبان انگلیسی و انتشار مداوم نشریه برای انواع سازمانهای مدنی و غیردولتی در ایران، شرایط را برای سردبیر این نشریات فراهم کرد تا در جریان پژوهشهای خود برای یافتن راه حل این مشکلات، برای نخستین بار با کتاب «دستورنامه رابرت» آشنا شود.
در طول ده سال گذشته، علاوه بر ترجمه ویرایش دهم کتاب دستورنامه نامه رابرت به منظور درک و فهم عمیق این قواعد و نظام عقلی و فلسفی که این قواعد بر اساس آنها انسجام یافتهاند، مترجم این کتاب تمام سعی خود را برای محلی سازی این قواعد در سازمانهای موجود و ایجاد انجمنهای جدید بر اساس این قواعد به کار برده است.
نخستین کارگاه آموزش دستورنامه رابرت با حضور بیش از ده نفر از شخصیتهای ملی و فعالان اجتماعی ایران روز یکشنبه ۱۵اردیبهشت ۱۳۹۱ در انجمن شرکتهای ساختمانی در تهران برگزار شد و هدفش این بود که شرکت کنندگان در کارگاه بعد از آشنایی با قواعد رویه پارلمانی انجمنی بر اساس آن قواعد و برای محلیسازی و ترویج همان قواعد در ایران ایجاد کنند.
هرچند تمام افراد شرکت کننده در آن کارگاه به ضرورت آموزش رویه پارلمانی و ترویج این قواعد در ایران اذعان داشتند و به همین دلیل و به رغم مشغلههای بسیار زیاد به طور مرتب در نشستهای این کارگاه شرکت کردند، اما هرچه بیشتر با قواعد ناظر بر پیشنهادهای پارلمانی آشنا میشدند ناامیدی آنان از امکان ترویج این قواعد در ایران بیشتر و بیشتر میشد.
سرانجام، نخستین کارگاه آموزش دستورنامه رابرت بعد از حدود ۶۰ جلسه و بدون دستیابی به هدفش خاتمه یافت. اما بیش از یکسال فرصت برای آموزش قواعد دستورنامه رابرت این امکان تاریخی را در اختیار مترجم کتاب دستورنامه رابرت قرار داد تا به مرور خودش با این قواعد بیشتر و بهتر آشنا شود و در جریان کارگاههای آموزشی بعدی که برگزار میکرد روشهای خلاقانه و مبتکرانه را برای محلی سازی این قواعد در میان مردمی که هیچ آشنایی با آنها ندارند، کشف و ابداع کند و آخرین دستاوردهای خود برای محلیسازی این قواعد را به اطلاع اعضای نخستین کارگاه، به خصوص به آقای مهندس محمد عطاردیان، برساند.
آقای محمد عطاردیان بنیانگذار کانون عالی انجمنهای صنفی کارفرمایی ایران است، و به نمایندگی از کارفرمایان بخش خصوصی در اجلاسهای سالانه کنفرانس بینالمللی کار شرکت میکند. عضو علیالبدل هیأت مدیره سازمان بینالمللی کار و عضو شورای عمومی سازمان بینالمللی کارفرمایان نیز میباشد. میتوان وی را پدر «گفتگوی اجتماعی و سهجانبهگرایی» در ایران نامید. نیز میتوان گفت که وی تمام تلاش خود را صرف فراهم سازی زمینه برای توسعهی بنگاههای اقتصادی بخش خصوصی در ایران کرده است و یکی از مهمترین کارهای وی در سالهای اخیر مشارکت در ایجاد «کانون کارآفرینان توسعهگرا» در ایران بوده است که هدفش متشکل کردن نمایندگان بخش خصوصی در ایران بعد از «دوران نفت» است.
به خاطر همین منزلت اجتماعی مهندس محمد عطاردیان است که مترجم کتاب دستورنامه رابرت و نخستین مربی این قواعد در ایران برای قضاوت آقای مهندس عطاردیان احترام و اعتبار قائل است. در نتیجه، در طول ۵ سال اخیر، به طور مرتب دستاوردهای «دفتر کارگاههای آموزش دستورنامه رابرت» برای محلیسازی این قواعد را به وی گزارش داده است و انتظار کشیده است که وی اعلان کند که آیا شرایط برای شروع روند محلیسازی تدریجی این قواعد در کانون عالی انجمنهای صنفی کارفرمایی ایران فراهم شده است یا نه.
خوشبختانه، طی ماههای اخیر آقای مهندس محمد عطاردیان اظهار علاقه کرد که تعداد معدودی از ترجمه فارسی ویرایش دهم کتاب دستورنامه رابرت، با مقدمهی اختصاصی ایشان تکثیر شود تا در اختیار بعضی از پروفشنالهای انجمنها و کانونهای عضو کانون عالی قرار بگیرد تا با کمک و همراهی آنان برنامه محلی سازی قواعد دستورنامه رابرت در کانون عالی تدوین شود و به اجرا درآید.
آقای عطاردیان در مقدمه خود بر نخستین پخش محدود ترجمه فارسی کتاب دستورنامه رابرت میگوید:
در حال حاضر، تجربههای دفتر کارگاههای آموزش دستورنامه رابرت و مربی این قواعد در ایران در محلی سازی این قواعد، از یک سو، و شرایط حاکم بر فعالیتهای کارفرمایان محترم عضو کانون عالی کارفرمایی، از سوی دیگر، به نحوی متحول شده است که ضروری است، کانون عالی کارفرمایی، با درس آموزی تدریجی از این قواعد و با تکیه بر تجربههای محلی سازی این قواعد در ایران، نسبت به بازآفرینی خود اقدام کند.
وی در ادامه مینویسد:
بدون این قواعد ممکن بود و ممکن هست که اعضای هیأت مدیره یک انجمن - که معمولاُ کم تر از ده نفر هستند، هرچند با دشواری، اما سرانجام به روشهای سنتی به توافق برسند. اما اگر قرار باشد تصمیم کانون عالی کارفرمایی ایران تصمیم تمام کارفرمایان عضو کانون باشد و همه آنان نسبت به اجرای آنها متعهد شوند، دیگر نمیتوان تصمیمهای هیأت مدیره را که به شیوه سنتی اتخاذ میشوند تصمیم تمام اعضا تلقی کرد.
متشکل کردن تمام انجمنهای کارفرمایی عضو حول یک برنامه عمل مشخص و تعهدآور، بدون حداقلی از قواعد عقلی و عرقی که به عنوان «رویه پارلمانی» شناخته میشود، و پذیرش و رعایت این قواعد از سوی اعضای کانون عالی کارفرمایی هر روز دشوارتر - و در عین حال - مبرمتر خواهد شد. دستورنامه رابرت این قواعد پیشگزیده را در اختیار ما قرار میدهد و در عین حال هر انجمنی حق دارد و میتواند متناسب با نیازهای خود آنها را اصلاح کند.
مهندس عطاردیان در آخرین بند مقدمه خود خاطر نشان کرده است:
بدیهی است بدون قبول و پذیرش اعضای محترم کانون عالی کارفرمایی این قواعد هیچ مشروعیتی نخواهند داشت و از آنجا که مشروعیت این قواعد ناشی از کارآمدی و اثربخشی این قواعد است، دفتر کارگاههای آموزش دستورنامه رابرت قول داده است که برای اثبات کارآمدی و اثربخشی این قواعد به اعضای محترم از هیچ کوششی دریغ نورزد. به همین خاطر، مربی دستورنامه رابرت با جنابعالی ملاقات خواهد کرد تا از راهنماییهای ارزشمند شما برای محلی سازی این قواعد بهرمند شود.
آغاز یک مرحله جدید
با توجه به این سوابق بود که وقتی آقای پائولو سالوای سخنرانی خود در مورد ساختار اساسنامههای سازمانهای کارفرمایی را تمام کرد، مربی دستورنامه از آقای عطاردیان پرسید آیا صلاح میداند در این قسمت از برنامه کتاب دستورنامه رابرت را برای حاضران در کارگاه معرفی کند؟
خوشبختانه آقای عطاردیان با این کار موافق بود. به همین خاطر کسب صحن کرد و بعد از تشکر از آقای پائولو سالوای توضیح داد که انجمنهای کارفرمایی ایران کم و بیش با این ساختار اساسنامه آشنا هستند و طبق همین اساسنامهها عمل میکنند. وی در ادامه با اشاره به مترجم کتاب دستورنامه رابرت که در صحن حضور داشت توضیح داد که وی ۱۳ سال است که به عنوان سردبیر نشریه «پیام کارفرمایان» با کانون عالی کارفرمایی ایران همکاری دارد و از حدود ۱۰ سال پیش ترجمه کتابی را آغاز کرده است که قواعد آن، در واقع، مکمل این اساسنامهها است. وی در پایان نطق خود پیشنهاد کرد که مترجم کتاب دستورنامه رابرت به مدت ده دقیقه در مورد اهمیت این کتاب برای تشکلهای کارفرمایی ایرانی توضیح دهد.
مترجم کتاب دستورنامه رابرت و نخستین مربی این قواعد در ایران - که اطمینان داشت روند محلی سازی رویه پارلمانی در کانون عالی انجمنهای صنفی کارفرمایی ایران از این لحظه وارد مرحله تاریخی جدیدی میشود- کوشید تا در عرض جند دقیقه یک دنیا مطلب را توضیح دهد. به همین خاطر، با اشاره به موضوع سخنرانی برنامه، اظهار داشت:
آنچه که ما به عنوان اساسنامه میشناسیم، در مقام تشبیه، مانند آن بخش از کوه یخ است که بیرون از اقیانوس قرار میگیرد. اما قسمت اصلی و عمدهی کوه یخ زیر آب است و دیده نمیشود.
وی در ادامه و با اشاره به تجربههای ملموس انجمنهای ایرانی خاطر نشان ساخت: همه ما با مشکلات مربوط به اداره منظم، کارآمد و اثربخش مجامع تصمیمگیری مواجه شدهایم و معمولاً تصمیم گرفتهایم که آئیننامهای برای نحوه اداره جلسات و امور داخلی انجمنهای خود تدوین کنیم. اما وقتی قرار باشد حدود ۲۰۰۰ انجمن کارفرمایی در سراسر ایران با هم همکاری کنند و صدای کانون عالی کارفرمایی واقعا صدای متحد تمام کارفرمایان ایرانی باشد، در آن صورت تدوین یک آئیننامه جامع، کامل و منسجم کار بسیار دشواری خواهد بود. به علاوه، حتی اگر در این کار موفق هم بشویم، مصداق همان حکم قدیمی خواهیم شد که انگار چرخ را از نو اختراع کرده باشیم. چرا؟ چون کشورهایی که بسیار زودتر از ما این مراحل را طی کردهاند، این قواعد را ساختهاند و کتاب دستورنامه رابرت همین قواعد عام و ژنریک و عمومی را که برای تمام انجمنها مفید و کاربردی هستند گردآوری و تشریح کرده است.
مربی دستورنامه در ادامه نطق خود، و بعد از توضیح روش استفاده از این کتاب در انجمنها، خاطر نشان ساخت: قرار است ترجمه فارسی این کتاب از سوی آقای مهندس عطاردیان به پروفشنالهای انجمنهای کارفرمایی ایران اهدا شود و من به عنوان مترجم این کتاب آرزو دارم که تعداد هرچه بیشتری از هموطنان فارسی زبان این کتاب را با دقت مطالعه کنند.
اما، تجربه ده ساله محلی سازی این قواعد در ایران نشان میدهد که بهترین روش آموزش این قواعد این است که مجامع تصمیمگیر، با کمک یک پارلمانتارین حرفهای اداره شود. در آن صورت، حاضران در آن مجمع، در جریان پراکتیس پارلمانی، به سادگی با این قواعد و رویهها آشنا میشوند و میتوانند مجامع خودشان را نیز به مرور با همین قواعد اداره کنند و به این ترتیب، این قواعد میتواند از طریق کانون عالی انجمنهای صنفی کارفرمایی ایران طی چند سال در انجمنهای کارگری و بعد در تمام انجمنها و مجامع تصمیمگیری سراسر کشور محلی سازی شود.
وی در ادامه، با اشاره به فراهم شدن زیر ساختارهای مورد نیاز برای برگزاری مجامع مجازی خاطر نشان ساخت که دیگر برای برگزاری مجامع تصمیمگیری لازم نیست که همکاران از سراسر کشور در یک نقطه جمع شوند، بلکه میتوانند از دفتر کار خود در مجامع مجازی شرکت کنند و این قواعد را نیز در جریان برگزاری مجامع مجازی بیاموزند و تمرین کنند.
پیشنهاد به سازمانهای بینالمللی
مربی دستورنامه در پایان نطق خود خطاب به خانم لیندا کرومجونگ دبیرکل سازمان بینالمللی کارفرمایان و آقای پائولو سالوای، کارشناسان مرکز بینالمللی آموزش سازمان بینالمللی کار، که در جلسه حضور داشتند، اعلام کرد: من به عنوان یک انسان غیر غربی که، یک دهه از اواخر عمر خود را صرف آشنایی عمیق با رویه پارلمانی کرده است، با اطمینان میگویم که مردم کشورهای استبدادی با این رویهها آشنا نیستند و ساختن سازمانهای کارگری و کارفرمایی کارآمد و اثربخش در این کشورها به خیلی چیزها نیاز دارد، اما پیش شرط رفع تمام آن نیازها این است که اعضای این تشکلها بتوانند اختلاف نظر و تضاد منافع بین خودشان را به نحو منصفانه و عادلانه حل و فصل کنند و بدون این قواعد چنین کاری ممکن نخواهد شد.
وی به خانم لیندا کرومجونگ پیشنهاد داد که سازمان بینالمللی کارفرمایان با بهرهگیری از تجربههای محلی سازی این قواعد در کانون عالی انجمنهای کارفرمایی ایران کمک کند تا این قواعد به مرور در تشکلهای کارفرمایی فعال در کشورهای خاورمیانه، روسیه و کشورهای مشترک المنافع و کشورهای آسیای میانه نیز مجلی سازی شود.
به سوی آینده
بعد از معرفی کتاب دستورنامه رابرت، تعداد قابل توجهی از حاضران در کارگاه آموزشی «مدیریت کارآمد سازمانهای کارفرمایی» به مربی دستورنامه مراجعه کردند و سراغ کتاب را گرفتند. یکی از شخصیتهای برجسته کارفرمایی که در تأسیس «کانون کارآفرینان توسعهگرا» همکار آقای عطاردیان بوده است، با تعجب از مربی دستورنامه رابرت میپرسد: چرا در این مدت آقای عطاردیان در مورد این قواعد با من صحبت نکرد؟ به نظر میرسد توضیح مربی دستورنامه رابرت در این زمینه قانع کننده بوده باشد:
مربی دستورنامه رابرت با اشاره به نخستین کارگاه آموزش دستورنامه رابرت که حدود ۵ سال پیش و با میزبانی آقای عطاردیان در تهران برگزار شد، توضیح داد: در آن کارگاه قواعد ناظر بر پیشنهادهای پارلمانی آموزش داده میشد که نسبتاً پیچیده هستند. آقای عطاردیان، احتمالاً بعد از آشنایی اولیه با قواعد پیچیدهی ناظر بر پیشنهادهای پارلمانی، به این نتیجه رسید که کانون عالی کارفرمایی آماده پذیرش این قواعد نیست.
اما روش امروز مربی دستورنامه رابرت برای محلی سازی این قواعد در انجمنهای مستقر، که خوشبختانه جواب داده است، با استقبال آقای عطاردیان و دیگران مواجه شده است.
به این ترتیب، همکاران زیادی برای محلی سازی این قواعد در انجمنهای متبوع خود، با مربی دستورنامه مذاکره کردند. همچنین قرار شد با شرکت مشاوران و کارشناسان کانون عالی کارفرمایی ایران، نخستین شورای مشاوران تحت قواعد رویه پارلمانی تشکیل شود و بکوشد کارها را طبق رویه پارلمانی جلو ببرد و - به عبارت دیگر - این قواعد را در درون خود محلی سازی کند. اما تمام این رؤیاها را باید وقتی ساخته شدند روایت کرد.