همزمان با برگزاری نخستین نشست نسل اول بنیانگذاران «انجمن اصلی» که عصر روز چهارشنبه ۱۷ اردیبهشت ۱۴۰۴ در دفتر کارگاههای آموزش دستورنامه رابرت (دفتر کادرها) برگزار شد، نشر «اختران» ترجمه فارسی ویرایش دوازدهم کتاب دستورنامه رابرت را با عنوان فرعی «قواعد اداره انواع مجامع تصمیمگیری»، در ۷۰۵ صفحه و با جلد گالینگور منتشر کرد.
هنری مارتین رابرت نخستین ویرایش این کتاب را در سال ۱۸۷۶ در ایالات متحد آمریکا منتشر کرد و به همین خاطر، این کتاب به «دستورنامه رابرت» معروف شد.
بعدها، بازماندگان هنری مارتین رابرت، این کتاب را به صورت پیدرپی ویرایش کردند و این کتاب، به مرور، از یک کتاب ساده حاوی قواعد ناظر بر انواع مجامع تصمیمگیری دموکراتیک، به یک کتاب حقوق تبدیل شد که از منظر علم حقوق پارلمانی، درستی این قواعد را نیز تبیین و استدلال کرده است.
قواعد ناظر بر انواع مجامع تصمیمگیری دموکراتیک، طی قرنها و از طریق آزمون و خطا و بدون طرح قبلی، در پارلمان انگلستان ساخته و پرداخته شد و در قرن هفدهم میلادی از طریق مهاجران انگلیسی به قاره جدید انتقال یافت.
مؤلفان متعددی مجموعه این قواعد را در کتابهای گوناگون گردآوری و تبیین کردهاند،اما دستورنامه رابرت، جامعترین و کاملترین مرجعی است که این قواعد را که قواعد دموکراسی است، گردآوری و تبیین کرده است.
در تدوین دوازدهمین ویرایش کتاب دستورنامه رابرت ۶ متخصص با تخصصهای مختلف نقش داشتهاند. در پیشگفتار این مؤلفان، تاریخچه قواعد دموکراسی و نیز تاریخچه کتاب دستورنامه رابرت به صورت مختصر اما جامع تشریح شده است و خوانندگان فارسیزبان برای کسب اطلاعات بیشتر در این زمینه لازم است به پیشگفتار مؤلفان مراجعه کنند.
آنچه در ادامه میآید، به صورت مختصر، تاریخچه ترجمه و انتشار این کتاب را در زبان فارسی روایت میکند:
دفتر «کارگاههای آموزش دستورنامه رابرت» (دفتر کادرها) از نخستین روز فعالیت خود در تاریخ ۲۱ فروردین ۱۳۸۶ به این اصل متعهد شد که ترویج این قواعد در ایران باید حتماُ خارج از قلمرو دولت و بدون اتکا به رانتهای فسادآور و فقط با حمایت مردمی که به ترویج این قواعد باور دارند فعالیت خود را ادامه دهد.
البته، تجربههای دفتر کادرها نشان داده است که دستگاههای دولتی بسیار فشلتر از آن هستند که بتوانند حتی از ارایه خدمات رایگان دفتر کادرها نیز بهره ببرند.
طی ۱۳ سال گذشته که دفتر کادرها، از طریق آزمون و خطا و در جریان برگزاری انواع کارگاههای آموزشی میکوشید تا بهترین روشهای ترویج این قواعد را در فرهنگ ایران خلق کند، بسیاری از فعالان سیاسی اجتماعی، با صرف وقت و حضور خود در این کارگاهها، امکان چنین تجربههایی را فراهم آوردند. دفتر کادرها وظیفه خود میداند از تمام این فعالان اجتماعی که بخشی از عمر عزیز خود را صرف تجربه این جهش فرهنگی کردند، قدردانی کند.
خوشبختانه، «جهش فرهنگی» به مرور از حرکت زیرخاکی خود سربیرون میآورد و میرود تا در سطح ملی شاخ و برگ بگستراند.
در چنین شرایطی است که تجهیز دفتر کادرها به نیروهای کارآمد به یک امر حیاتی تبدیل میشود و برای تحقق این هدف، فعالان اجتماعی، علاوه بر اهدا وقت عزیز خود، لازم است از نظر مالی نیز ـ هر اندازه که میتوانند ـ کمک کنند.
این صفحه الکترونیکی، ساعت ۵ بامداد امروز، چهارشنبه، ۲۶ فروردین ماه سال ۱۴۰۴ راهاندازی میشود تا نام کسانی را که به دفتر کادرها کمک مالی میکنند، در جریده عالم برای همیشه ثبت کند.
نام این افراد، در صورتی که موافقت کنند، در اسناد «چهش فرهنگی» و دفتر کادرها برای همیشه باقی خواهد ماند.
به تمام فعالان اجتماعی سیاسی که دغدغه ترویج حاکمیت مردم در چارچوب قانون عام دموکراسی را دارند، یادآوری میشود که کمک آنان، هرچقدر که ناچیز باشد، وقتی جمع شود دریا خواهد شد.
در ادامه نام و مشخصات کسانی که به دفتر کادرها به صورت ماهانه، کمک مالی میکنند، ذکر میشود. این فهرست با افزوده شدن نام هر بک از چراغ افروزان، ویرایش خواهد شد.
دفتر کادرها:
۰۲۱-۸۸۹۱۱۰۱۷
در چهارمین نشست «گروه بنیانگذاران انجمن اصلی» که روز چهارشنبه ۲۵ تیر ماه ۱۴۰۴ در دفتر کادرها برگزار شد، و در جریان بررسی ماده سه پیشنویس اساسنامه این گروه ، آقای ابوالفضل بازرگان پرسشی را مطرح کرد که تناقض موجود در این ماده را بر ملا میساخت. این ماده مقرر میدارد:
ماده سه: اعضا
کسانی که نامشان در فهرست پیوست این سند ذکر شده است، اعضای گروه بنیانگذاران هستند. این اشخاص فقط وقتی اساسنامه انجمن اصلی را امضا کنند و با شرکت در مجمع مؤسس انجمن که بعداً برگزار خواهد شد، مسئولان دائمی انجمن را انتخاب کنند، اعضای مؤسس انجمن خواهند بود.
پرسش این بود که دو اصطلاح «اعضای مؤسس انجمن» و «گروه بنیانگذاران انجمن» که در این ماده به کار رفته است، چه فرقی با هم دارند؟
از نظر لغوی، «گروه بنیانگذارن انجمن» عبارت فارسی شدهی «اعضای مؤسس انجمن» است و در معنا هیچ فرقی با هم ندارند. اما در ماده سه، بین این دو گروه تمایز معنایی ایجاد شده است:«بنیانگذارن انجمن»، ۶۴ نفری هستند که نامشان در فهرست پیوست اساسنامه قید شده است، اما «اعضای مؤسس انجمن» کسانی خواهند بود که اساسنامه نهایی انجمن اصلی را امضا خواهند کرد.
هرچند این توضیح قانعکننده به نظر میرسید، اما آیا نمیشود برای این دو معنای متفاوت دو اصطلاح متمایز جعل کرد تا به این ابهامات دامن نزند؟
بررسی پیشنویس اساسنامه «گروه بنیانگذاران انجمن اصلی» در پنجمین نشست این گروه که روز چهارشنبه اول مرداد ۱۴۰۴ در محل همیشگی برگزار شد، ادامه یافت. در این نشست، جنبههای دیگری از ابهامات و تناقضات راهیافته در پیشنویس اساسنامه مورد توجه قرار گرفت، از جمله این که: چطور ممکن است تمام ۶۴ نفری که نامشان در فهرست بنیانگذارن انجمن اصلی ذکر شده است، بدون آن که اساسنامه «گروه بنیانگذاران انجمن اصلی» را امضا کرده باشند، عضو این گروه محسوب شوند؟
برای بررسی بیشتر همین مسائل بود که پیشنهاد قیام به کمیته کل به تصویب رسید و مجمع برای بررسی همین موضوعات به کمیته کل قیام کرد. آقای داود حسین مأموریت یافت تا بر اساس نکاتی که در کمیته کل مطرح شد، پیشنهادهای اصلاحی خود را به ششمین نشست بنیانگذاران انجمن اصلی که ساعت ۵ بعد از ظهر روز چهارشنبه ۱۵ مرداد ۱۴۰۴ در محل همیشگی دعوت به دستور خواهد شد، تقدیم کند.
نوشتهای که در ادامه میآید میکوشد به روش استدلالی تناقضات راه یافته در پیشنویس اساسنامه «گروه بنیانگذاران انجمن اصلی» را بررسی و آنها را برطرف سازد:
با افتخار اعلام میشود آقای منصور سلیمزاده مبلغ ۳۰ میلیون ریال بابت مرداد ماه ۱۴۰۴ به کادرهای جهش فرهنگی کمک کرد.
«جهش فرهنگی» به معنای مجموعه فعالیتهای کادرهای پروفشنال است که میکوشند از طریق مشارکت در کارگاههای آموزش دستورنامه رابرت (کادرها)، مهارت ساخت جوامع مردم خودقانونگذار را در سطح ملی ارتقا بخشند.
دفتر کارگاههای آموزش دستورنامه رابرت با برگزاری نخستین کارگاه هماندیشی عرف پارلمانی در روز یکشنبه ۱۷ اردیبهشت ۱۳۹۱ کار خود را آغاز کرده است.
میتوان گفت با انتشار ترجمه ویرایش دوازدهم کتاب دستورنامه رابرت در تاریخ ۱۷ اردیبهشت ۱۴۰۴ از سوی نشر اختران، جهش فرهنگی از مرحله «زیرخاکی» بیرون آمد تا در سطح ملی شاخ و برگ بگستراند.
در واکنش به این مرحله از «تجربه یک جهش فرهنگی» دفتر کادرها با صدور اطلاعیهای از فعالان اجتماعی سیاسی که از جهش فرهنگی برای ساخت جوامع مردم خودقانونگذار حمایت میکنند، خواست تا با کمکهای مالی خود برای تقویت بنیه مالی جهش فرهنگی اقدام کنند.
در واکنش به این درخواست، گروهی از حامیان جهش فرهنگی اعلام کردند ماهانه مبلغی را به کادرها کمک خواهند کرد.
آقای منصور سلیمزاده از جمله حامیان جهش فرهنگی است که وعده داده است - دست کم تا پایان سال۱۴۰۴- ماهانه ۳۰ میلیون ریال به کادرهای جهش فرهنگی کمک کند.
الوعده وفا.
خانهات آبادان باد، منصور (با کلیه وسایل!)
اگر بی آبی وضعیت پایختت را به هم نریزد، و اگر آتش زیرخاکستر جنگ دوباره شعله ور نشود، و اگر فرونشست زمین زندگان را در کام خود فرو نکشد، و اگر «اگر»های بنیانبرانداز دیگر رؤیاها را کابوس نسازد - گوش شیطان کر - قرار است عصر روز دوشنبه ۲۱ مهر ۱۴۰۴ مراسم تأسیس یک انجمن دیگر در دفتر کارگاههای آموزش دستورنامه رابرت (دفتر کادرها) برگزار شود: «انجمن اصلاح نطام قانونگذاری در پرتو علم حقوق پارلمانی».
آن گروه از فعالان اجتماعی که کموبیش با علم حقوق پارلمانی آشنا شده باشند میدانند «اصلاح نظام قانونگذاری در پرتو علم حقوق پارلمانی» یعنی چی؟ گروهی از همین فعالان اجتماعی، دامن همت به کمر بستهاند تا انجمنی برای اصلاح نظام قانونگذاری در پرتو علم حقوق پارلمانی ایجاد کنند.
در شانزدهمین نشست اعضای هسته اولیه گروه حامیان تأسیس «انجمن اصلاح نظام قانونگذاری در پرتو علم حقوق پارلمانی» که ساعت ۱۸ و ۳۰ دقیقه روز دوشنبه ۳۰ تیر ماه ۱۴۰۴ در دفتر کادرها دعوت به دستور شد، این پیشنهاد به تصویب رسید که مراسم تأسیس این انجمن، روز ۲۱ مهر ۱۴۰۴ در دفتر کادرها برگزار شود.
سه ماه فرصت باقی است تا اعضای هسته اولیه، گروه حامیان تأسیس این انجمن را سازمان دهند، اسناد مورد نیاز را براساس قواعد دموکراسی تهیه کنند و به تصویب برساند، فهرست افراد مناسب برای بنیانگذاری این انجمن را فراهم آورند و از آنان دعوت کنند تا هم برای آشنایی با قواعد دموکراسی و هم برای تمرین این قواعد، در نشستهای گروه حامیان تأسیس انجمن اصلاح نظام قانونگذاری شرکت کنند، و به این ترتیب. برای تأسیس انجمنی اقدام کنند که قرار است نیروی اجتماعی لازم برای اصلاح نظام قانونگذاری را تأمین و هدایت کند.
نوشتهای که در ادامه تقدیم میشود، اقدامات و تصمیمات جالب و مهم صورت گرفته در شانزدهمین نشست هسته اولیه تأسیس این انجمن را روایت میکند:
در ششمین نشست هسته اولیه گروه بازآفرینی «حزب فرزندان ایران در پرتو علم حقوق پارلمانی» که رأس ساعت ۴ بعد از ظهر روز دوشنبه ۳۱ مرداد ۱۴۰۴ با حضور ۵ نفر از اعضای شورای مرکزی این حزب در دفتر کارگاههای آموزش دستورنامه رابرت (دفتر کادرها) برگزار شد، چند اقدام مهم صورت گرفت که روند بازآفرینی این حزب را چند گام به جلو سوق داد.
خاطر نشان میشود. منظور از بازآفرینی حزب فرزندان ایران در پرتو علم حقوق پارلمانی، بازنگری در مناسبات حقوقی اعضای حزب براساس قواعدی است که در دستورنامه رابرت تشریح شده و به عنوان قواعد دموکراسی شناخته میشود.
از آنجا که این قواعد، در دوران معاصر، طی حدود ۸۰۰ سال، در جریان فعالیت اعضای «پارلمان» انگلستان ساخته و پرداخته شد، به این قواعد رویه «پارلمانی» نیز گفته میشود. به این ترتیب، علم حقوق پارلمانی هم، یک دیسیپلین از علم حقوق است که همین قواعد و رویهها را از منظر علم حقوق تبیین میکند.
گفتنی است کتاب دستورنامه رابرت صرفاَ یک کتاب قانون نیست، بلکه یک کتاب حقوقی هم هست که قواعد قانون عام پارلمانی را، از منظر علم حقوق تبیین کرده است.
با این حساب، بازنگری حزب فرزندان ایران، به معنای تجید سازمان حزب بر اساس قواعد دموکراسی است و این امر مستلزم آن است که اعضای این حزب، به مرور و در جریان همین بازنگری، با قواعد دموکراسی هم آشنا شوند و در مورد آنها به توافق برسند و تصمیمگیری گروهی در چارچوب این قواعد را تمرین کنند.
بدیهی است، بازنگری به این معنا، برای اکثریت اعضای حزب جذابیت نداشته باشد. از همین رو، در جریان همین بازنگری صوری، مانیفست، پلتفورم و سیاستهای حزب فرزندان ایران هم مورد تجدید نظر قرار خواهد گرفت و در این زمینه تمام اعضای حزب با رأی برابر مشارکت خواهند کرد.
نوشتهای که در ادامه میآید، مصوبات ششمنین نشست هسته اولیه گروه بازنگری حزب فرزندان ایران را، با تکیه بر جنبههای آموزشی آنها، روایت میکند. با هم میخوانیم:
«انجمن اصلی» قرار است تبلور سازمانی «جهش فرهنگی» باشد، و «جهش فرهنگی»؛ تلاشهای سازمانیافته کادرهایی است که میکوشند تا مهارت خود برای ساخت جوامع مردم خودقانونگذار را، از طریق مشارکت در روند تأسیس انجمن اصلی ارتقا بخشند و در عین حال، قرار است از طریق مشارکت مستقیم و فعالانه در روند تأسیس انواع جوامع مردم خودقانونگذار، این مهارت را در سطح ملی ترویج کنند و به این ترتیب، نیروی اجتماعی لازم برای اصلاح بنیادین ساختارهای شبهمدرن موجود را فراهم آورند.
این، هدف اعلان شده گروه حامیان تأسیس انجمن اصلی است، با این همه، از همان نخستین روزهای شکلگیری این گروه، بعضی از اعضای آن ترجیح میدادند هرچه سریعتر، انجمنی به سیاق انجمنهای موجود تأسیس شود تا هیئت مدیره آن انجمن نسبت به ترویج این قواعد تصمیمگیری و برنامهریزی کند. رویکرد دوم اعتقاد داشت که ترویج این قواعد فقط از طریق ساخت جامعه/انجمن/سازمانهای نوین براساس قواعد دموکراسی و با مشارکت کسانی ممکن خواهد شد که به خوبی مهارت ساخت چنین جوامعی را فرا گرفته باشند. و روند تأسیس انجمن اصلی، بهترین «باشگاه» برای تمرین بازی گروهی در چارچوب قواعد دموکراسی است.
شاید از کسانی که فعال اجتماعی پروفشنال (حرفهای) نیستند، نباید انتظار داشت که برای کسب این مهارت پیچیده و ترویج آن در میان مردم، وقت صرف کنند و زحمت بکشند. اما هستند کسانی در میان بنیانگذاران انجمن اصلی که خود را در این زمینه متعهد و جدی میدانند. انجمن اصلی قرار است با مشارکت همین تعداد معدود از کادرهای پروفشنال برای تحقق رؤیای بزرگ خود تلاش کند.
چهارمین نشست بنیانگذاران انجمن اصلی با حضور ۱۱ نفر از میان ۶۴ نفری که نامشان در فهرست بنیانگذاران ذکر شده است، رأس ساعت ۵ بعد از ظهر روز چهارشنبه ۲۵ تیر ۱۴۰۴ در دفتر کادرها دعوت به دستور شد و بعد از مذاکرات طولانی، بررسی پیشنویس اساسنامه «گروه بنیانگذاران انجمن اصلی» را آغاز کرد. همین اقدام ظاهرا کم اهمیت، یکی از دستاوردهای تجربههای طولانی تأسیس انواع انجمنهای ناکام بر اساس قواعد دموکراسی در دفتر کارگاههای آموزش دستورنامه رابرت (دفتر کادرها) بوده است.
نوشتهای که در ادامه میآید، ضمن گزارش ماوقع، این دستاورد را تحلیل و بررسی می:کند. با هم آن را میخوانیم:
در حالی که قرار است در پنجاه و هشتمین نشست بنیانگذارن انجمن گسترش سواد دمکراسی که ساعت ۵ بعد از ظهر روز پنجشنبه ۲۶ تیر ۱۴۰۴ در دفتر کارگاههای آموزش دستورنامه رابرت برگزار میشود، اساسنامه این انجمن به تصویب برسد و آن گروه از بنیانگذارن انجمن که مفاد اساسنامه مصوب را قبول دارند، بعد از امضای آن به مثابه یک قرارداد مشارکت اجتماعی، نخستین دوره مسئولان انجمن را انتخاب کنند و به این ترتیب انجمن متولد شود، تاریخچه تأسیس این انجمن نیز در ۱۷۴ صفحه در تیراژ محدود تکثیر شده است تا در اختیار علاقمندان قرار بگیرد. پیشگفتار کوتاه این کتاب، در ادامه این نوشته نقل میشود.
خاطر نشان میشود در مراسم تأسیس این انجمن، به تعدادی از بنیانگذارن انجمن اصلی که در آزمون ۳۰۰ سوال آموزشی در باره قواعد دموکراسی موفقیت کسب کردهاند، گواهینامه اعطا خواهد شد و طبق اساسانامه فعلی انجمن گسترش سواد دموکراسی فقط آن گروه از اعضا حق دارند به عنوان نامزد احراز مسئولیت نامزد شوند که در این ازمون موفقیت کسب کرده باشند.
ویژگی ممتاز دیگر انجمن گسترش سواد دموکراسی این است که کتاب «دستورنامه رابرت؛» را که ترجمه ویرایش دوازدهم آن روز۱۷ اردیبهشت ۱۴۰۴ از سوی نشر اختران منتشر شد، به عنوان مرجع پارلمانی یا آئیننامه عمومی خود انتخاب کرده است.
در طول پنجاه و هشت نشست بنیانگذاران انجمن گسترش سواد دموکراسی که بدون وقفه پنجشنبههای هر هفته در دفتر کادرها برگزار شد و ـ گوش شیطان کر ـ برگزار خواهد شد، تعداد قابل توجهی از فعالان اجتماعی سیاسی شرکت کردند و تا حد مورد نیاز با قواعد دموکراسی آشنا شدند. به این ترتیب، صرف برگزرای نشستهای بنیانگذاران این انجمن به یکی از کانونهای تمرین و ترویج قواعد دموکراسی تبدیل شد که به ویژه با تهیه و انتشار فایلهای صوتی این کارکاهه، مجموعهای ارزشمند از اقلام آموزش قواعد دموکراسی به میراث گذاشته شد.
خاطر نشان می کند: متن پیدیافی کتابهای «کادرها» که نقش نشریات آموزشی کارگاههای آموزش دستورنامه رابرت را ایفا میکنند، رایگان یا همت عالی است. اما برای متن کاغذی آن مبلغ ۲۰۰ هزار تومان تعیین شده است. علاقمندانی که بخواهند بابت دریافت کتابها و کمک به تداوم «جهش فرهنگی» مبلغی پرداخت کنند، میتوانند کمکهای خود را به شمارهی حسابی که تقدیم میشود واریز کنند.
مبالغ دریافتی زیر نظر هیأت امنای دفتر کارگاههای آموزش دستورنامه رابرت (کادرها)هزینه خواهد شد. سرکار خانم طاهره نقیئی، و آقایان علی اصغر تکدهقان، کمال حسینی، شهرام حلاج، عبدالفتاح سلطانی، سهیل فاضلی و علیرضا هاشمی، اعضای هیأت امنا هستند که بر نحوه هزینه کردن کمکهای مالی دریافتی، طبق اصولی که اعلان خواهد شد، نظارت خواهند کرد و گزارش دخل و خرج وجوه دریافتی را به صورت علنی منتشر خواهند کرد.
علاقهمندانی که تمایل دارند کتابهای کادرها را دریافت کنند میتوانند با شماره تلفنهای ۸۸۹۱۱۰۱۷ و ۰۹۳۵۶۵۲۸۶۱۱ (دفتر کادرها) تماس بگیرند یا پیام بگذارند تا متن الکترونیکی یا کاغذی کتاب به آنان تقدیم شود.
متن پیشگفتار کتاب تاریخچه انجمن گسترش سواد دموکراسی را با هم میخوانیم:
در دومین نشست تعویقیِ سومین جلسه از اجلاس بنیانگذاران انجمن اصلی، که عصر روز چهارشنبه ۱۱ تیر ماه ۱۴۰۴ در دفتر کارگاههای آموزش دستورنامه رابرت (دفتر کادرها) برگزار شده بود، مدیر جلسه پیشنهاد آقای کمال حسینی مبنی بر اصلاح تعداد نشستهای عادی سازمان موقت انجمن اصلی از یک نشست در ماه به دو نشست را، به رغم آن که اخطار قبلی آن هم صادر شده بود و آقای شهرام حلاج از آن حمایت کرده بود، خارج از دستور اعلام کرد. این حکم رئیس جلسه از سوی آقای ابوالفضل علیآبادی فرجام خواهی شد و آقای کمال حسینی از فرجام حمایت کرد و در جریان مذاکره موافقان و مخالفان با حکم مدیر جلسه، نکاتی مطرح شد که تمام آنها جنبه آموزشی دارد و میتواند برای فعالان اجتماعی سیاسی پروفشنال که قرار است در تأسیس انواع جوامع مردم خودقانونگذار (دموکراس حقیقی) به مردم کمک کنند، مفید باشد. نوشتهای که در در ادامه تقدیم میشود، به همین نکات آموزشی میپردازد: