تکان‌دهنده‌ترین نکته‌ای که گزارشگر مرکز جردن دانشگاه نیویورک برای تحقیق پیشرفته در باره روسیه از قول آقای آلگ خارخوردین [4] ، رئیس دانشگاه اروپايی سن پیترزبورگ نقل کرده این تکه از صحبت اوست که گفته‌ است: «آمریکایی‌ها در جریان پرسترویکا دو ترجمه از این متن را برای «متمدن کردن وحشی‌ها» با خود (به روسیه) آوردند». منظور رئیس دانشگاه اروپایی سن‌ پیترزبورگ از «این متن»، کتاب دستورنامه رابرت است و عنوان سخنرانی او هم: «سفرهای دشوار دستورنامه رابرت از آمریکا به روسیه» است. و برای مترجم فارسی این کتاب که در جهان اینترنتی دنبال ترجمه روسی آن می‌گشته است، و ناخواسته از وب سایت مرکز جردن دانشگاه نیویورک سر درمی‌آورد و به این جمله بر می‌خورد،‌ اسباب حیرت است: پس، آمریکایی‌هایی که در جریان پرسترویکا [5] وارد روسیه می‌شده‌اند بر این باور بوده‌اند که روس‌ها وحشی هستند و راه متمدن کردن آنان هم دستورنامه رابرت است؟

اگر این حرف را شخصی در قد و قواره رئیس دانشگاه اروپایی سن‌ پیترزبورگ نزده بود، و اگر این حرف در وب سایت رسمی «مرکز جردنٍ دانشگاه نیویورک برای تحقیق پیشرفته در باره روسیه» منتشر نشده بود، می‌شد آن را نادیده گرفت. اما حالا،‌ مترجم فارسی و مربی دستورنامه رابرت تا از ته و توی این قضیه سر در نیاورد، طبیعی است که آرام و قرار نگیرد.

آقای آلگ خارخوردین رئیس دانشگاه اروپایی سن پیترزبورگ. از وب سایت همان دانشگاه

متأسفانه، ازگزارش مختصری که خانم آناستازیا کاستاریوکوا [6] از سخنرانی آقای الگ خارخوردین ارایه داده است نمی‌توان فهمید که آقای خارخوردین از کجا متوجه شده است آمریکایی‌هایی که دو ترجمه از دستورنامه رابرت را با خود به روسیه برده‌ بودند، روس‌ها را وحشی می‌دانسته‌اند و قصد داشته‌اند که روس‌ها را با همان کتاب متمدن کنند؟ باور کردنش ساده نیست. آیا آناستازیا کاستاریوکوا در نقل این قسمت از سخنان آلگ خارخوردین دچار لغزش نشده است؟ آیا آلگ خارخوردین هم واقعاَ عین همین مطلب را در سخنرانی خود بیان کرده است؟ تلاش‌های مترجم فارسی دستورنامه رابرت برای بر قراری ارتباط با آلگ خارخوردین و آناستازیا کاستاریوکوا و گرفتن پاسخ این پرسش‌ها از آنان تا کنون به جایی نرسیده است. بنا بر این مجبور است با کنکاش در همان گزارش کوتاهی که از نطق آلگ خارخوردین به زبان انگلیسی در اینجا و به زبان فارسی در اینجا منتشر شده است،‌ دریابد که کل ماجرا از چه قرار است و آیا روس‌ها در چشم آمریکایی‌ها وحشی هستند یا واقعاَ وحشی هستند؟ و اساساَ چنین چیزی چطور ممکن است؟

همه ما داستان مکالمه عبرت‌آموز آن پاسبان‌زاده را شنیده‌ایم که به وکیل‌زاده پاسخ داد: پدر من مبلغی می‌گیرد و قانون پدر تو را کان‌ لم یکن می‌کند! بله، «شبه‌قانونی» که در «شبه‌پارلمانی» انشاء شود سرنوشتی جز این نتواند داشت.

اگر تصور کنیم بحران آشوب‌/استبدادی که مثل یک سیستم عامل، کل عناصر فرهنگی ما ذیل آن عمل می‌کند، و فقط معدود افرادی که با پویایی‌های قانون عرفی پارلمان، به مثابه یک لگال‌ سیستم، به خوبی آشنا شده باشند قادر به درک آن خواهند شد، در کوتاه مدت قابل حل است، فقط بی‌معرفتی خود را به نمایش گذاشته‌ایم. اما، صرف آشنایی با قانون عرفی پارلمان و درک درست بحران نشان می‌دهد که راه حل آن موجود است: ساختن جامعه‌هایی بر اساس قانون. آیا آنان که قانون پارلمان را فرامی‌گیرند دور هم جمع می‌شوند تا با هم انواع جامعه‌های قانون‌گرا و فسادناپذیر بسازند؟ کسانی که تا کنون در دفتر کادرها با این قانون آشنا شده‌اند چنین گرایشی از خود نشان نداده‌اند. و این شکست را مربی پارلمانی به حساب نابلدی خودش می‌گذارد و می‌کوشد تا این کاستی را به نحوی جبران کند تا گروه‌‌های بعدی که در دفتر کادرها قانون عرفی پارلمان - به روایت هنری مارتین رابرت را - فرا خواهند گرفت این مهارت را هم به مرور کسب کنند. با کمی خیال‌پروری می‌توان امیدوار بود که بذر جامعه‌های فسادناپذیر با سرعت تکثیر شود و به مرور سرطان آشوب/استبداد را - که سراپای جامعه را فراگرفته است - به چالش بکشد. ممکن است بگویید که تو یک رؤیا‌بافی. بله. اما، به قول جان لنون: فقط من یک نفر نیستم!

بعد از این مقدمه، که باید اعتراف کنم هیچ ربطی به اصل مطلب هم ندارد، قسمت ۵۷ از ترجمه ویرایش دهم کتاب دستورنامه رابرت، که قواعد ناظر بر اصلاح آئین‌نامه را تشریح کرده است، در ادامه تقدیم می‌شود. برای نکات ویرایشی حتما به اینجا نگاهی بیاندازید. بدیهی است، قواعدی که در این بخش آمده، فقط قسمتی از مجموعه‌ی پیچیده‌ای از قواعد و رویه‌هاست که به عنوان یک سیستم حقوقی کاملاَ منسجم عمل می‌کنند تا عادلانه و منصفانه بودن تصمیم‌ها و قوانین مصوب در هر جمع - چه یک ملت و چه یک هیأت مدیره - را تضمین کنند. بدیهی است، هر شبه‌قانونی که به روش‌های من‌درآوردی تصویب شود، نه قانون است و نه رعایت آن فضیلت اخلاقی خواهد بود و همان بهتر که به پاسبان‌ها مبلغی بدهند و نادیده‌اش بگیرند. و اما بخش ۵۷:

پریروز دوشنبه ۲۸ دی ماه ۱۳۹۴ وقتی از نخستین جلسه منطقه‌ای انجمن‌های صنفی کارفرمایان مؤسسات و شرکت‌های حمل نقل کالای برون شهری - که در نوع خود یک اقدام تاریخی محسوب می‌شود - به دفتر کادرها برمی‌گشتم، این ایده در ذهنم شکل گرفت که مطلبی با عنوان «انقلاب تلگرامی بی‌فرجام اعضا علیه هیأت مدیره‌ها» برای جاگذاری در وب سایت کادرها دادت کام بنویسم. به محض اینکه به دفتر رسیدم نوشتن آن را هم شروع کردم. اما آن نوشته در مسیر نادرستی جلو رفت، در نتیجه، به صورت موقت رهایش کردم تا سوژه پخته‌تر شود. اما آنچه که به عنوان روزنوشت روز سه‌شنبه ۲۹ دی ماه ۱۳۹۴ نوشتم، به درد انتشار می‌خورد. بدون هیچ دستکاری - و کمی غلط‌گیری در ویرایش بعدی - عین همان نوشته را تقدیم علاقمندان می‌کنم:

برای استدلال اینکه چرا رفتار شرافتمندانه مهم‌ترین ویژگی هر جامعه یا انجمن است (انجمن، نه به معنای با هم بودن برای قوی شدن،‌ آنطور که آن پدر محتضر، طبق روایت کتاب‌های درسی دوره دبستان، با بستن ترکه‌ها به هم، به پسرانش یاد می‌داد، بلکه به معنای با هم بودن برای انسان شدن)، لازم بود به اصول زیربنایی قانون پارلمان استناد شود. به همین خاطر، ترجمه این اصول، از ویرایش دهم کتاب دستورنامه رابرت (سال ۲۰۰۰) در ادامه تقدیم علاقمندان می‌شود. در عین حال، متن انگلیسی این قسمت از کتاب نیز در بخش انگلیسی این وب سایت منشر شده است تا کسانی که این بحث‌ها را با دقت و تأمل بیشتری دنبال می‌کنند بتوانند به متن اصلی این اصول دسترسی داشته باشند.

خاطر نشان می‌کند این ترجمه نهایی نیست و آنچه که قرار است - گوش شیطان کر - به صورت کتاب کاغذی در آینده نزدیک منتشر شود، ترجمه ویرایش یازدهم این کتاب خواهد بود که در سال ۲۰۱۱ منتشر شده است.

نکته بسیار مهم در مورد این اصول این است که تمام اعضای یک انجمن، یا تمام احاد یک ملت نیز نمی‌توانند هیچ یک از این اصول و هیچ یک از قواعد قانون پارلمان را که حافظ این اصول هستند، حتی برای یک لحظه تعلیق کنند و نادیده بگیرند. و اگر با مجموعه‌ی قواعد قانون پارلمان آشنا بشوید، درخواهید یافت که نمی‌توان فهرست ثابتی از قواعد حافظ اصول پارلمانی را به عنوان قواعد تعلیق‌ناپذیر تدوین و اعلام کرد. به همین دلیل، تشخیص این دسته از قواعد قانون پارلمان مستلزم رسیدن به مرحله اجتهاد - یا به بیان دیگر - دریافت گواهی پروفشنال از بورد این پروفشن است. تلاش دفتر کارگاه‌های آموزش دستورنامه رابرت (دفتر کادرها)‌ نیز تربیت و پرورش متخصصان پروفشنال و تشکیل نخستین بورد پروفشن پارلمانی در ایران است. و اما اصول زیربنایی قانون پارلمان:

هرچه سازمان‌های ایرانی بزرگتر و تقسیم‌کار در آن‌‌ها پیچیده‌تر می‌شود، ضرورت ارتقای مهارت‌های تکنیکی برای ثبت و ضبط پراکتیس‌های حقوقی سازمان‌ها نیز ملموس‌تر خواهد شد. همانطور که روزگاری می‌شد امور مالی یک حجره را با حساب سیاق نگه ‌داشت، اما امروز تصور یک بنگاه تجاری بدون نظام پیچده‌ی حسابداری، غیرممکن شده است، رتق و فتق امور حقوقی سازمان‌ها نیز هر روز پیچده‌تر می‌شود و تعداد هرچه بیشتری از مسؤلان انواع سازمان‌ها این نیاز را بیشتر احساس می‌کنند. در چنین شرایطی، دستورنامه رابرت، در سطح مدیریت، می‌تواند راهگشا باشد. هرچند دستورنامه رابرت، به مثابه بخش عمومی قانون عرفی پارلمان، سلسله مدارجی از معنا دارد که، به ترتیب در سپهر‌های مدیریتی، سیاسی، حقوقی، قانونی، اخلاقی و فلسفی مورد بحث قرار می‌گیرد. اما اصول تفسیر آن - که می‌تواند در مورد آئین‌نامه‌ها و سایر قواعد و اسناد مصوب هر سازمان کاربرد داشته‌ باشد - به ویژه‌، برای مدیران سازمان‌ها و در سطح دانش مدیریت، قابل توجه است. به همین دلیل، این قسمت از کتاب که در پایان بخش ۵۶ ویرایش دهم دستورنامه رابرت آمده است، در ادامه و به صورت مستقل، با ذکر نکته‌ای در خصوص «تفسیر»، تقدیم علامندن می‌شود.

برخلاف مکاتبی که خودشان را «فرزند زمان خویشتن» می‌دانند و هر مکلا و معممی از هر شهر و دهی اصول و قواعد آن را تفسیر می‌کند، و فهم شخصی خودش را عین منظور واقعی باری تعالی می‌داند! هر نوع تغییر در قانون پارلمان را یک اصل تغییر ناپذیر دیکته کرده است: روش حفظ حقوق اکثریت،‌ اقلیت، افراد، غائبان و تمام این‌ها با هم و به شکل متوازن (متناسب با وزن آرا). بله. گفتن این جمله بسیار ساده‌ است، اما برای پی بردن به اینکه چنین اصلی چگونه در عمل محقق شده است، باید با حدود هشتصد صفحه قواعد مندرج در دستونامه رابرت آشنا شد که مثل یک نظام ریاضی، مجموعه‌ی منسجمی از قواعد را ارایه داده است که در طول فرایند‌های حقوقی تعیین حق حاکمیت در یک گروه، حقوق متوازن اکثریت، اقلبت، افراد، عائبان و تمام این‌ها را با هم تعیین و تعریف کرده است. و جالب است که کل این فرانید نیز محصول مشترک جوامع عقل‌گرای بشری است و نه محصول خلاقیت نویسندگان این کتاب. در چنین نظامی از قواعد انتزاعی حقوقی، تفسیر به معنایی که در مورد برخی از متون دینی به کار می‌برند نیست. بلکه بیشتر یک فن و تکنیک است که باید آن را فرا گرفت و طبق آن عمل کرد. بعضی از اصول این نوع تفسیر اسناد حقوقی انواع سازمان‌ها در ادامه تقدیم شده است.

برای نکات ویرایشی این متن، لطفاَ مقدمه بخش ۵۶ را مرور فرمایید: ‌

در سندی که وب سایت انجمن ملی پارلمانتارین‌ها (که در ایران فیلتر شده) در سال ۲۰۰۷ منتشر کرده بود، برای قانون پارلمان سه تعریف ارایه شده بود که ترجمه‌ی فارسی آن در مدخل وب سایت کارگاه‌های آموزش دستورنامه رابرت (کادرها) نقل شده است. اما جستجو برای یافتن آن سند برای ایجاد لینک بین ترجمه فارسی به اصل انگلیسی به نتیجه‌ای نرسید. به این دلیل که انجمن ملی پارلمانتارین‌ها، در سندی دیگر، تعریف تازه‌ای از قانون پارلمان در اینجا ارایه داده است. کدامیک از این دو تعریف بهتر است؟

در حاشیه کارگاه آموزش دستورنامه رابرت که از ساعت ۱۰ تا ۱۳ روز تعطیل سه‌شنبه ۸ دی ماه ۹۴ و سالروز ولادت پیامبر اسلام، در دفتر کادرها در تهران برگزار شد، آقای دانیال اعلمی یکی از اعضای انجمن نویسندگان و مترجمان ادبیات پارلمانی و یکی از مدیران کانال کادرها در تلگرام، که از اشتهارد کرج برای شرکت در این کارگاه به تهران آمده بود، با مربی پارلمانی نشست مشترکی برگزار کردند و به اتفاق تصمیم گرفتند طرحی برای تقدیم به نخستین مجمع انجمن نویسندگان و مترجمان ادبیات پارلمانی برای تصویب تقدیم کنند.

خاطر نشان می‌شود به تقاضای مربی پارلمانی، گروهی از جوانان بسیار با استعداد و علاقمند و خوش‌قریحه که قانون عرفی پارلمان را در دفتر کادرها فرا گرفته‌اند و پویایی‌های پیچیده‌ی آن را درک کرده‌اند و در عین حال به زبان انگلیسی تسلط دارند، انجمن نویسندگان و مترجمان ادبیات پارلمانی را تأسیس کرده‌اند و در حال حاضر آقایان پرهام رضایی دانشجوی شیمی دانشگاه خواجه نصیر به عنوان رئیس موقت و آقای سامان عصرپوران دانشجوی هوا فضای دانشگاه خواجه نصیر به عنوان دبیر موقت و آقای دانیال اعلمی دانشجوی تربیت مدرس به عنوان یکی از اعضای مؤسس این انجمن خدمت می‌کنند و انتظار می‌رود بسیاری از افراد اهل قلمی که در کارگاه‌های آموزش دستورنامه رابرت با قانون عرفی پارلمان آشنا شده‌اند به این انجمن ملحق شوند و در بسط و تعمیق گفتمان جامع آلترناتیو - که در چارچوب دستگاه مفهومی قانون عرفی پارلمان به مرور ساخته و پرداخته می‌شود - شرکت کنند.

از آنجا که نکات پیشنهادی برای طرح در مجمع انجمن نویسندگان و مترجمان ادبیات پارلمانیِ، در واقع پیش‌نیازهای ساخت پروفشن پارلمانی در ایران امروز را تشریح کرده است و در نتیجه برای تمام کادرها اهمیت دارد، گزارشی اجمالی از نکات مطرح شده در نشست مشترک مربی دستورنامه و عضو محترم این انجمن در ادامه تقدیم می‌شود:

اساسنامه و/یا آئین‌نامه یک قرارداد گروهی است که اعضای یک شخصیت حقوقی آن را تدوین و امضا می‌کنند و در اختیار جامعه کل و سایر شخصیت‌های حقوقی قرار می‌دهند و به این ترتیب متعهد می‌شوند که در همه حال طبق مفاد آن عمل خواهند کرد. بدیهی است که، بنا به این تعریف، تعلیق یا نقض هر یک از مفاد آئین‌نامه‌ی هر شخصیت حقوقی از سوی اعضای آن، دروغگویی دسته جمعی، آن هم، به مردم است و لابد، گناه آن به مراتب از دروغگویی در مناسبات فردی باید سنگین‌تر باشد و هست. تدوین و اصلاح مستمر چنین سندی، طبق قانون عرفی پارلمان، به مهارت‌هایی نیاز دارد که در فصل هیجدهم کتاب دستورنامه رابرت - در دو بخش‌ ۵۶ و ۵۷ - مورد بررسی قرار گرفته است. در ادامه، ترجمه‌ بخش ۵۶- بعد از ذکر اجمالی چند نکته - تقدیم شده است:

• اساسنامه و/یا آئین‌نامه‌ی یک سازمان محصول آگاهی اعضای آن سازمان به قواعد و رویه‌های عرفی پارلمانی و تعهد اخلاقی و خدشه‌ناپذیر آنان به رعایت «قانون» - به مثابه نظام منسجمی از اصول و قواعد انتزاعی مبتنی بر حقوق افراد جامعه است. چنین درکی از اساسنامه با درک رایج که آن را - احیاناَ - متنی تحمیلی برای قاپیدن رانت از چنگال حکومت نفتی می‌داند از اساس متفاوت است.
• اساسنامه و/یا آئین‌نامه فقط بخش بسیار کوچکی از قواعد و رویه‌های نظام عرفی پارلمانی است که اعضای یک سازمان آن‌ها را آنقدر مهم تلقی می‌کنند که مجموعه‌ی آن‌ها را در یک سند حقوقی مکتوب کرده و متعهد می‌شوند که هیچ یک از مفاد آن را نقض یا تعلیق نکنند. به همین خاطر، سازمان‌ها معمولاَ یک دستورنامه را - که مجموعه قواعد پارلمانی در آن‌ها گردآوری شده است - به عنوان مرجع پارلمانی خود به تصویب می‌رسانند تا هرگاه آئین‌نامه‌‌ی سازمان در مورد آن رویه‌ها ساکت بود، به آن کتاب مراجعه کنند.
• تا کنون کتاب‌های زیادی قواعد و رویه‌های قانون عرفی پارلمان را - که سابقه آن به دولت‌شهرهای یونان باستان می‌رسد - گردآوری و منتشر کرده‌اند. اما معروف‌ترین، جامع‌ترین و کامل‌ترین دستورنامه با نام برند دستورنامه رابرت در سال ۱۸۷۶ در آمریکا منتشر شد و ترجمه‌ای که در ادامه تقدیم می‌شود از ویرایش دهم آن صورت گرفته است که در سال ۲۰۰۰ منتشر شده است. بیش از ۸۰ درصد سازمان‌‌ها و شرکت‌ها در جایی مثل ایالات متحد آمریکا همین مرجع پارلمانی را انتخاب می‌کنند.
• خاطر نشان می‌کند ترجمه‌ی ارایه شده نهایی نیست و به زودی ترجمه ویرایش یازدهم این کتاب - که در سال ۲۰۱۱ منشر شده و به مسائل مستحدثه‌ی پارلمانی در فاصله دو ویرایش پاسخ داده است - در اختیار علاقمندان فارس زبان قرار خواهد گرفت.
• نکته دیگر اینکه ارجاعات درون‌متنی به شماره صفحه‌ها در متن انگلیسی کتاب اشاره دارد و در نتیجه برای مخاطبان این ترجمه غیرقابل استفاده است. شماره‌های یک تا شصت و یک که با رنگ سیاه‌تر آمده است، به شماره بخش‌های کتاب اشاره دارد که متن الکترونیکی آن‌ها در همین وب سایت منتشر شده و یا به زودی منتشر خواهد شد. علاقمندان می‌توانند از فهرست کتاب به آن بخش‌ها مراجعه کنند. برخی ارجاعات درون‌ متنی نیز به (بخش خاکستری آخر کتاب) اشاره دارند که در آن‌بخش جدول خصوصیات توصیفی استاندارد هشتاد و شش پیشنهاد پارلمانی آورده شده است. برای مراجعه به آن جدول اینجا و اینجا را کلیک کنید.
• متن کتاب به مثابه یک متن حقوقی بسیار دقیق، بسیار دیریاب است. اگر حوصله خواندن آن را نیافتید می‌توانید خلاصه‌ی آن را - که برای نوآموزان تهیه شده و مبرم‌ترین و پرمصرف‌ترین قواعد اداره جلسات در آن آمده است - در اینجا ملاحظه فرمایید.
• تا وقتی سکونت‌گاه‌های اجداد ما دهات و قبایل کوچک و پراکنده بود می‌شد به روش هیأتی و ریش سفیدی مسائل را رتق و فتق کرد. اما حالا که گستره‌ی بستر معیشتی جامعه معاصر ایران از مشهد تا تهران و تا تبریز و در دو سوی دامنه‌های البرز یکپارچه می‌شود، آشوب/استبداد ناشی از فقدان یک نظام حقوقی منسجم را باید قبل از فروپاشی کامل جامعه درمان کرد.دستورنامه رابرت، یا ام‌القوانین، در سطح حقوقی، دانش فنی حل این مشکل را ارایه داده است که البته محلی سازی آن از ساختن فرودگاه و سد و راکتور هسته‌ای به مراتب دشوارتر است.

و اما ترجمه بخش ۵۶ کتاب دستورنامه رابرت:

براساس گزارش وب سایت شرکت ملی گاز ایران در حال حاضر ۹ شرکت پالایش گاز در کشور فعالیت دارند و یکی از آن‌ها شرکت پالایش گاز پارسیان است که در جنوبی‌ترین بخش استان فارس و بین دو شهر مُهر و لامرد ساخته شده است و گازهای میدان‌های گازی تابناک، شانول، وراوی و هما را استخراج و فراوری می‌کند و برای مصرف داخلی یا صادرات به بازار ارایه می‌دهد. به ابتکار واحد آموزش شرکت پالایش گاز پارسیان روز‌های سه‌شنبه و چهارشنبه ۲۴ و ۲۵ آذر ۱۳۹۴ کارگاه دو روزه‌ای برای معرفی قانون پیش‌گزیده‌ی مجامع تصمیم‌گیری به تعدادی از کارشناسان و کارکنان علاقمند و مشتاق این شرکت برگزار شد. آیا می‌توان امیدوار بود که همین تعداد معدود از کارشناسان این شرکت، با همین مقدار آشنایی مقدماتی با قواعد نسبتاَ پیچیده‌ی قانون عرفی پارلمانی بتوانند سایر کارشناسان، مدیران و همکاران خود را نسبت به ضرورت فراگیری این قواعد قانع کنند؟ و در آن صورت، آیا می‌توان امیدوار بود که به مرور مدیران و کارکنان سایر شرکت‌های زیر مجموعه‌ی شرکت ملی گاز و وزارت نفت نیز به اهمیت این قواعد پی ببرند و نسبت به رعایت این قواعد در مجامع و کمیته‌ها و شوراهای تصمیم‌گیری و تصمیم‌سازی اهتمام ورزند ؟

تجربه‌ی معرفی قواعد دستورنامه رابرت به شرکت پالایش گاز پارسیان و پیگیری و تحلیل اثرات کوتاه مدت و بلند مدت این تجربه اهمیت تاریخی دارد. به همین دلیل، مربی دستورنامه رابرت وظیفه خود می‌داند گزارش این تجربه تاریخی را ثبت کند و در اختیار علاقمندان قرار دهد. آنچه که در ادامه می‌آید گزارش خبری و مختصر این رویداد تاریخی است. گزارش تفصیلی و تحلیلی این تجربه در روزنوشت‌های مربی دستورنامه به ثبت خواهد رسید و در آینده در اختیار علاقمندان گذاشته خواهد شد. نیاز به گفتن نیست که هدف اصلی از این گزارش‌‌ها، بیشتر ثبت چیزهایی است که مربی دستورنامه در جریان این تجربه‌ها کشف می‌کند و می‌آموزد و نه آنچه که آموزش می‌دهد.

برای روایت انگلیسی این خبر اینجا را تقه بزنید. گزارش فارسی آن در ادامه تقدیم می‌شود:

درست صد سال پیش (۱۹۱۵) یک دانشجوی شانزده ساله‌ی ایرانی‌تبار در دانشگاه آمریکایی بیروت، در مقاله‌ای به زبان انگلیسی دستورنامه رابرت را در نخستین شماره نشریه اتحادیه دانشجویان این دانشگاه معرفی کرد. آن مقاله - که به نظر می‌رسد برای نخستین بار خاورمیانه را با این قواعد آشنا ساخت - به زبان انگلیسی اینجا در دسترس علاقمندان قرار دارد. آن جوان هم بعدها کوشید با بهره‌گیری از آموزه‌های همان کتاب، احیاناً بدون ذکر منبع، یک فرقه دینی را به یک سازمان معنوی بین‌المللی تبدیل کند.

با این همه، اما نود سال طول کشید تا ترجمه عربی ویرایش دهم این کتاب با عنوان «قواعد النظام الديمقراطية: قواعد روبرت التنظيمية للاجتماعات» در خاورمیانه منتشر شود. و البته هنوز معلوم نیست که این قواعد تا چه جد در جهان عرب رواج دارد و کدامیک از انجمن‌ها و سازمان‌های عربی این کتاب را به عنوان مرجع پارلمانی خود انتخاب کرده‌اند و امور خود را بر اساس این قواعد تمشیت می‌کنند. این‌ها مسائلی است که دفتر کادرها در مورد آن‌ها تحقیق می‌کند و امیدوار است نتایج این تحقیق‌ به زودی از طریق همین وب سایت در اختیار علاقمندان قرار بگیرد. اما، و به خصوص، با توجه به اینکه تمام طلاب علوم دینی و روحانیون - که حکومت را در دست دارند - زبان عربی را بلد هستند، در ادامه این نوشته،‌ ترجمه عربی دستورنامه رابرت و مترجم و ناشر آن، و نیز امکان تهیه این کتاب به زبان عربی مورد بحث قرار می‌گیرد به این امید که این آقایان قرائت این کتاب مهم را در دستور کار خود قرار دهند. دفتر کادرها آمادگی دارد توانمندی‌های خود را برای آموزش و تمرین این قواعد - که حاصل حدود ده‌ سال تلاش برای محلی‌سازی این قواعد است - در اختیار این گروه از علاقمندان نیز قرار دهد.